نقد تحلیل و زیبایی شناسی متون (Mar 2021)
بررسی و تحلیل قابلیّتهای نمایشی در ادبیّات کهن منظوم و منثور فارسی
Abstract
ادبیّات ایران یکی از شاخصههای تمدّن دیرپای ایران است که دربردارنده آداب و رسوم و هنر این سرزمین است. نمایش نیز گونهای ادبی است که از دیرباز در فرهنگ این سرزمین مطرح بوده‌است.در کهن ادبیّات فارسی نمیتوان بخش مستقلی را بهعنوان ادبیّات نمایشی در نظر گرفت؛ ولی از آنجا که ادبیّات کهن فارسی و هنر سرچشمههای واحدی دارند، میتوان گفت نوشتههای ادیبان هنرمند ایرانی، نشان از اُنس آنها با هنر نمایش داشته ، ادبیّات نمایشی نیز از دیرباز همگام با هنرهای دیگر چون موسیقی و نقّاشی در کنار ادبیّات رشد کرده است. ادب فارسی تصویرساز و معناآفرین است و مخاطب را بر آن میدارد که برای دریافت بهتر متن در ذهن خود به تصویرسازی بپردازد و از اینجا است که یک تعامل هنرمندانه میان نویسنده و خواننده شکل میگیرد و بهوسیله کُنش خواندن و اجرای آنها، قابلیّت نمایشی آثار جلوهگر میشود. از آنجا که نمایش به منزلۀ رسانه جهانی است و یکی از بهترین راههای معرّفی ادبیّات غنیّ ایران؛ پژوهش پیشِ رو میکوشد با روش توصیفی و تحلیلی، قابلیّتهای نمایشی اینگونه آثار را که گمنام مانده و ابزاری توانمند برای نمایش تاریخ، هنر، فرهنگ و اندیشههای ایرانی است، مورد بررسی قرارداده و جایگاه این آثار را در حوزه ادبیّات نمایشی بیان کند. عمدهترین هدف این پژوهش، آشکار ساختن قابلیّتهای نمایشی و کشف وجوه پنهان دراماتیک در متون ادب فارسی است تا از طریق آن بتوان پیوند این متون کهن را با هنر نمایش مورد بررسی قرار داد.
