Journal of Agricultural Sciences (Jan 2009)
Türkiye’de Yetişen Bazı Seçilmiş Karadelice Olea oleaster L. Ekotiplerinin Moleküler Tanımlaması
Abstract
Karadelice olarak adlandırılan yabani zeytin, alt tür oleaster; düzensiz büyüme gösteren dikenli dallara sahip bodur ağaç veya çalı formundadır. Genç yapraklar, koyu grimsi-yeşil renkli üst ve açık renkli alt yüzeye sahip, sürgün üzerinde bir birine karşılıklı olarak dizilmiştir. Genellikle bodur anaç olarak kullanılmaktadır ancak bazı önemli zeytin çeşitleri ile aşı uyuşmazlığı bulunmaktadır. Karadelicelerin ender bulunduğu yerlerden biri olan İzmir’e 20km mesafedeki Kayadibi köyünden bazı karadeliceler seçilmiştir. Bu ekotiplerin RAPD-PCR tekniği ile moleküler tanımlamaları yapılmıştır. Bodur anaç olarak kullanılabilirliği nedeniyle bazı önemli zeytin çeşitleri ile ilişkileri de analiz edilmiştir. Bu nedenle öncelikle zeytinyağı üretimi için en önemli zeytin çeşidi olan Ayvalık çeşidi kullanılmıştır. Ayvalık çeşidinin KD-8 ekotipi ile %97 oranında benzerlik göstermesi anaç-çeşit aşı uyuşabilirliğini de gösterebilir. Çalışmanın ikinci kısmında karşılaştırma önemli bir yağlık zeytin çeşidi olan Memecik ile önemli bir sofralık zeytin çeşidi olan Tavşan Yüreği ile yapılmıştır. Memecik ve Tavşan Yüreği çeşitleri %100 benzerlik göstermiş olmaları, her ikisinin de KD-3 ve KD-8 ekotipleri ile aşı uyuşabilirliğini gösterebilir. Her iki çalışmada da Kayadibi-İzmir’de yetişen dokuz karadelice ekotipi içinde, en düşük seviyede morfolojik farklılık gösteren ve karıştırılanlarda genetik bazda benzerlik bulunmuştur
