History Studies (May 2023)

SON DÖNEM OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA İLKÖĞRETİM ALANINDAKİ DÖNÜŞÜMÜ “USUL-İ CEDİD” KAVRAMI ÜZERİNDEN ANLAMAK (1839-1913)

  • Erol Çiydem

Journal volume & issue
Vol. 15, no. 2
pp. 383 – 400

Abstract

Read online

Bu çalışmanın amacı, son dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda eğitim sisteminin ilk kademesindeki dönüşümü usul-i cedid kavramı üzerinden açıklayabilmektir. Bu anlamda usul-i cedid kavramı çalışmanın merkezinde yer almaktadır. Araştırma sonucunda ise Tanzimat Dönemi’nden (1839-1876) itibaren Osmanlı eğitimcilerinin gündeminde olan usul-i cedid kavramının öğretim yöntemlerindeki değişiklikten daha kapsamlı bir anlam taşıdığı anlaşılmıştır. Öğretim yöntemlerindeki değişimin tek başına bir anlam ifade etmediği ve dolayısıyla öğretim yöntemlerindeki değişikliğe yönelik politikaların eğitim alanındaki farklı alanlarda da dönüşüme yol açtığı fark edilmiştir. Bu bağlamda usul-i cedid kavramının, son dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda ilkokullardaki fiziksel yapının dönüşümünü, müfredattaki değişimi, ilk kademede görev yapan öğretmenlerin niteliklerinin artırılmasını, disiplin alanındaki değişimi nitelediği sonucuna varılmıştır. Bu anlamda usul-i cedid kavramının anlamını bilmek son dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda eğitimin ilk kademesindeki yenileşme çabalarını ve bu çabaların amacını anlamak açısından önemlidir. Çalışmadaki başlıca verileri; Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinden elde edilen belgeler, Osmanlı eğitim sisteminde ilk kademe için çıkarılan talimatnameler, nizamnameler, ilkokul müfredat programları, hatıratlar ve dönemin basınında konuyla ilgili yer alan haber ve makaleler oluşturmaktadır. Çalışmada tarihsel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Keywords