اثر سیستم‌های خاک‌ورزی، روش کاشت و مقدار نیتروژن بر عملکرد کلزا (Brassica napus L.) و برخی از خصوصیات خاک در شرایط شالیزاری

Abstract

اهداف: این تحقیق به­منظور بررسی اثر خاک­ورزی، روش کاشت و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات خاک در زراعت کلزا به­عنوان کشت دوم بعد از برنج انجام شد. مواد و روش­ها: آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 97- 1395 در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور در شهر رشت اجرا شد. در این آزمایش، سه شیوه خاک­ورزی شامل خاک­ورزی متداول (شخم برگردان‌دار در عمق 30- 25 سانتی­متر+ دوبار دیسک) ، کم خاک­ورزی (یک بار استفاده از روتیواتور تراکتوری در عمق 15-10 سانتی­متر) و بی خاک­ورزی به عنوان کرت­های اصلی در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، دو روش کشت شامل کشت مستقیم و نشایی و چهار مقدار کود نیتروژن از منبع اوره به­میزان، صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت­های فرعی منظور ­شدند. یافته­ها: نتایج نشان داد که تیمار کم خاک­ورزی با 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با کسب میانگین 3/4144 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. سیستم بی خاک­ورزی بیشترین وزن مخصوص ظاهری (58/1 گرم بر سانتی متر مکعب)، شاخص مخروطی (74/3 مگا پاسکال)، رطوبت خاک (13/72 درصد) و کمترین طول ریشه (65/20 سانتی­متر) و وزن ریشه (43/61 گرم در متر مربع) را دارا بود. تیمار بدون مصرف نیتروژن، کمترین مقدار نیتروژن خاک، کربن آلی، طول و وزن ریشه را به خود اختصاص داد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، ترکیب کم خاک­ورزی با مقدار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در هر دو روش کشت، مستقیم و نشایی را به دلیل عملکرد دانه بالا می­توان جهت کشت کلزا در اراضی شالیزاری منطقه گیلان پیشنهاد نمود.

Keywords

• جرم مخصوص ظاهری
• کربن آلی
• کشت دوم
• کشت نشایی
• کم خاک­ورزی
• وزن ریشه