İmgelem (Dec 2024)
Foucault’nun İktidar Anlayışındaki Tarihsel Dönüşüm ve Beden Üzerindeki Yansımaları
Abstract
Michel Foucault, klasik egemenlik anlayışının dönüşümünü ve yerini alan modern iktidar yapısını incelerken disiplin ve düzenleme araçlarıyla önceki iktidar biçimlerinden ayrılan modern iktidarın yapısını, işleyişini ve dinamiklerini ortaya koymaktadır. Çalışma, Foucault’nun bu teorik çerçevesinden hareketle iktidar ve biyo-iktidar kavramları kapsamlı bir şekilde irdelemektedir. Foucault’nun iktidar anlaşının tarihsel dönüşümüyle birlikte bedenle kurmuş olduğu ilişki üzerinde durulmaktadır. Özellikle de biyo-iktidarın nüfusu temel alan yaklaşımıyla beden, kadın bedeni, cinsellik üzerindeki etkisi ele alınmaktadır. Kadın bedenine ve nüfus dinamiğine yoğunlaşarak iktidarın anatomo-politik ve biyo-politik stratejilerle bireysel beden ve insan bedeni üzerinde kurduğu denetim tartışılır. Kadın bedeni hedef alınarak yürütülen biyo-iktidarın incelenmesi, toplumsal cinsiyet rollerini ve kadınların biyolojik ve sosyal olarak kontrol edilişini anlamaya yardımcı olur. Burada iktidarın mikrofiziksel ve makrofiziksel düzeyde işleyişi ve bedenler üzerindeki disiplin mekanizmaları açığa çıkarılarak biyo-iktidarın bütün yaşam ağlarına etkilerine dikkat çekilir. Bu bağlamda Foucault'nun iktidar ve biyo-iktidar paradigmalarının günümüz toplumsal yapılarına ve denetim pratiklerine yansımaları değerlendirilir. İktidarın ve biyo-iktidarın bireysel beden, insan bedeni üzerindeki etkileri, çalışmanın ana odak noktası olmakla birlikte Foucault'nun teorilerinin günümüz dünyasında geçerli olup olmadığını ve toplumsal kontrol mekanzimalarının evrimini anlama çabası da vardır.
Keywords
