Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Apr 2018)
Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türk Basınında Suriye (1923-1927)
Abstract
Dört asır boyunca Osmanlı hâkimiyeti altında bulunan Arap coğrafyasının, I. Dünya Savaşı’nda İngiliz ve Fransız kuvvetleri tarafından işgal edilmesiyle birlikte Türk-Arap birlikteliği de sona ermiş oldu. Ancak bu birlikteliği son dönem Türk-Arap ilişkileri açısından asıl parçalayan husus, Hicaz Emiri Şerif Hüseyin’in Osmanlı yönetimine karşı gerçekleştirdiği isyandır. Şerif Hüseyin’in gerçekleştirdiği isyan Türk ve Arap devletlerinin ulus-devlet süreçlerinde önemli bir argüman olarak işlenmiş, “Büyük Arap İsyanı” ve “Arap İhaneti” olarak tarafların tarihlerinde önemli yer tutmuştur. Mezkur isyanın tüm Araplara mal edilerek, yüzyıllarca süren Osmanlı hakimiyetine son veren isyan olarak ele alınması Türk-Arap ilişkilerinde bir travma oluşturmuştur. Son dönemde yapılan çalışmalarla söz konusu bakış açısı değişmeye başlamıştır. Yeni yapılan çalışmalarla Türk-Arap ilişkilerinin yalnız Şerif Hüseyin’in isyanı üzerinden değil, diğer aktörler üzerinden de okunması gerektiğinin önemi ortaya çıkmıştır. Bu aktörlerden biri de Arap halkıdır. Bu makalede, Osmanlı hâkimiyetinin Arap topraklarında başladığı ilk bölge olan ve yine Arap milliyetçiliğinin ilk nüvelerinin ortaya çıktığı yer olan Suriye ve Suriye halkına dair gelişmelerin Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk basınına nasıl yansıdığını görmek amaçlanmıştır. Hakimiyet-i Milliye, İkdam ve Vakit gazetelerinde 1923-1927 yıllarını kapsayan süreçte yapılan taramalar bize hem Türk kamuoyunun Araplara bakış açısını bir parça sunarken hem de Arapların Türkiye’ye olan bakış açısını Türk basınının gözünden görme imkanını sunmaktadır.
Keywords
