Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi (Jul 2023)
AHMET ÇITAK’IN EHLİBEYT SEVGİSİ VE KERBELÂ KONULU ŞİİRLERİNİN ÜRETİM BAĞLAMLARI
Abstract
Ahmet Çıtak (1893-1963) XX. yüzyılın önemli fakat hakkında yeteri kadar çalışma yapılmayan halk şairlerinden biridir. Kadim İpek ve Baharat Yolu güzergâhında yer alan Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Annesi oğluna Şeyh Hamit adını vermiş, ancak babasının gördüğü bir rüyada ihtiyar nurani yüzlü iki pîrin, Çıtak’ın oğlunun adının Ahmet olmasını istemeleri üzerine o, çocuğun adını Ahmet olarak değiştirmiştir. Ailesi, onun iyi yetişmesi için her türlü çabayı göstermiş, okuması için Kayseri Rüştiyesine göndermiş, ancak o eğitimini tamamlayamamıştır. Geçimini rençperlik yaparak sağlamıştır. Adının verilmesinde etkili olduğu gibi şair olmasında da rüyanın etkili olduğu dikkat çekmektedir. Çıtak sekiz yaşında bir rüya görmüş, annesi tarafından bu rüya onun şair olacağı şeklinde yorumlanmıştır. Güzelleme ve taşlamalarıyla bilinen Çıtak, dini konuları ele alan didaktik şiirler de söylemiş ve yazmıştır. Onun Kerbela konulu şiirlerini üretmesinde yine gördüğü bir rüya etkili olmuştur. Hastalandığı bir gece Hz. Ali’yi rüyasında gören şair uyanınca söz konusu şiir metinlerini kaleme almıştır. Buradan hareketle şairin hayatının dönüm noktalarında kendisinin ve yakınlarının gördüğü rüyaların belirleyici bir rol oynadığını söylemek mümkündür. Çalışmanın amacı Ahmet Çıtak’ın Kerbela konulu şiirlerinin üretim bağlamlarını tespit etmek, bu bağlamların etkisiyle oluşan şiirleri tanıtmak, söz konusu şiirlerle ilgili değerlendirmeler yapmak, bu şiirlerde dile getirilen ehlibeyt sevgisini yorumlamak ve şimdiye kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olan metinlerden ilim dünyasını haberdar etmektir. Çalışmanın Giriş bölümünde, Kerbela olayının Türk kültür ve edebiyatına yansımaları hakkında değerlendirmeler yapılmış, Türk halk şairlerinin bu konuya olan ilgileri üzerinde durulmuş ve XX. yüzyılda yaşamış olan halk şairi Çıtak’ın da bu konuya ilgisiz kalmadığı belirtilmiştir. Daha sonra Ahmet Çıtak’ın hayatı ve şiire nasıl başladığı hususunda bilgi verilmiş, şiirlerine yansıyan ehlibeyt sevgisi üzerinde durulmuş, son olarak da Kerbela konulu şiirlerinin üretim bağlamları tespit edilmiş ve bu şiir metinleri üzerinde analizler yapılmıştır.
