Çocukluk Sosyolojisinin Tarihsel Gelişimi ve Kuramsal Temelleri

Abstract

Bu çalışma, “geleneksel” çocukluk sosyolojisinden “yeni” çocukluk sosyolojisine doğru evrilen çocukluk sosyolojisinin gelişme çizgisini, çocuğa yönelik yeni eğilimlerini ve kuramsal temellerinin nasıl biçimlendiğini tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Literatür taramasına ve değerlendirmesine dayalı olarak gerçekleştirilen çalışma, amacı doğrultusunda kuramsal bir nitelik arz etmektedir. Çocuk ve çocukluk dönemine ilişkin çalışmalar yapan çocukluk sosyolojisi, sosyoloji disiplini içerisinde tarihsel, kültürel, politik vb. koşullar sebebiyle daha geç tarihsel bir dönemde gelişmiştir. Geleneksel çocukluk sosyolojisi “sosyalizasyon” paradigması üzerinden gelişirken, yeni çocukluk sosyolojisi, “toplumsal aktör/toplumsal inşa olarak çocuk” anlayışı çerçevesinde gelişmiştir. Feminist hareketler, çocuk haklarının gelişimi, çocuğa yönelik yeni sosyolojik yaklaşımlar, çocukluk sosyolojisi anlayışını yeniden biçimlendiren gelişmeler olmuştur.1990’lı yıllardan itibaren çocuklara yönelik sosyolojik çalışmaların artması, çocuk araştırma merkezlerinin kurulması ve çocukluk konusunun sosyoloji bölüm programlarında yer alması, yeni çocukluk sosyolojisi çalışmalarının gelişimini hızlandırmıştır. Sonuç olarak, söz konusu toplumsal gelişmelerin etkisinin yanı sıra çocukluk sosyolojisi alanındaki mevcut literatüre ilişkin değerlendirmeler, bu disiplinin olgunlaşma sürecini halen yaşamakta olduğunu göstermektedir. Çocukluk sosyolojisinin gerek konuları bakımından çok boyutlu ve derinlikli bir yapı arz etmesi, gerekse beslendiği inceleme alanının disiplinlerarası bir içerikte olması onun gelişim mecrasını belirlemede ve yönlendirmede etkili olmaktadır.

Keywords

• çocukluk sosyolojisi
• sosyalizasyon
• yorumlayıcı yaklaşım
• toplumsal aktör
• çocuk