مجله جنگل ایران (Feb 2025)
تحلیل گونۀ معرف با استفاده از ایدۀ ترکیب گروه‌ها/جوامع گیاهی
Abstract
مقدمه: در این پژوهش، قابلیت تعیین گونۀ معرف با استفاده از ایدۀ گروه‌های ترکیبی در بازیابی جوامع گیاهی از قبل طبقه‌بندی‌شده بررسی شد. مواد و روش‌ها: نخست گروه‌های بوم‌شناختی سرخدار منطقۀ حفاظت‌شدۀ جهان‌نما با استفاده از TWINSPAN و برمبنای اطلاعات وفور ترکیب گیاهی مشخص شد. سپس با استفاده از روش ارزش معرف تعدیل‌شده و ایدۀ گروه‌های ترکیبی، گونۀ معرف در گروه‌های بوم‌شناختی مزبور تعیین شد. مقادیر ارزش معرف گونه- گروه با استفاده از تابع multipatt تعیین شد و معنی‌داری آنها با استفاده از آزمون جایگشت در بستۀ indicspecies بررسی شد. در پایان اهمیت نتایج تعیین گونۀ معرف با استفاده از ایدۀ گروه‌های ترکیبی در بازیابی ساختار سلسله‌مراتبی جوامع گیاهی سرخدار منطقۀ حفاظت‌شدۀ جهان‌نما بررسی شد. یافته‌ها: بهره‌گیری از ایدۀ گروه‌های ترکیبی ضمن ارائۀ فهرست گونه‌های معرف در گروه‌های هدف ترکیبی، با ارائۀ وفاداری صفر یا عدم اجتماع‌پذیری همان ترکیب گونه‌ای در بقیۀ گروه‌ها (گروه‌های غیر هدف) تفکیک و تمایز گروه‌ها/جوامع گیاهی را با تأکید بر حضور و نبود گونه‌های معرف مقدور می‌سازد. این درحالی است که در رویکرد معمولی روش ارزش معرف (بدون ترکیب گروه‌ها) فقط اجتماع‌پذیری گونه‌ها به گروه‌های هدف مدنظر قرار می‌گیرد. نتایج تحقیق حاضر همچنین نشان داد که تعیین ارزش معرف گونه‌ها با استفاده از رویکرد ترکیب گروه‌ها گذشته از ایجاد تمایز جوامع گیاهی از قبل طبقه‌بندی‌شده براساس روش سنتز براون- بلانکه، سطوح مختلف ساختار سلسله‌مراتبی و سین‌تاکسون‌های بزرگ‌تر در سنتز جدولی یا دارنگارۀ طبقه‌بندی براون- بلانکه را نیز ارائه می‌کند. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج این پژوهش تصریح می‌کند که تحلیل گونۀ معرف با رویکرد ترکیب گروه‌ها در مقایسه با حالت انفرادی آن سبب ارائۀ فهرست منطقی‌تری از ترکیب گونۀ معرف برای تمایز جوامع گیاهی در پژوهش‌های جامعه‌شناسی گیاهی می‌شود. بنابراین می‌توان به قابلیت استفاده از رویکرد ترکیبی تحلیل گونه‌های معرف در فرایند طبقه‌بندی خودکار (تخصص‌محور) جوامع گیاهی که اجرای آن به‌هنگام دسترسی به پایگاه اطلاعاتی بزرگ پوشش گیاهی اجتناب‌ناپذیر است خوشبین بود. بهره‌گیری از روش تعیین گونۀ معرف برمبنای ایدۀ گروه‌های ترکیبی به‌دلیل ارائۀ وقوع مشترک ترکیب گونه‌های معرف در سطوح مختلف دارنگارۀ طبقه‌بندی جوامع گیاهی، قابلیت روش‌های تخصص‌محور را در تعیین سین‌تاکسون‌های بالاتر از واحد پایۀ جامعۀ گیاهی در روش سنتز جدولی براون- بلانکه بهبود می‌بخشد.
Keywords
