پیامد 10 جدایه باکتری گشاینده‌ی (حل کننده) پتاسیم ، فسفر، آهن و کود زیستی پتابارور بر کارکرد و رشد سیب‌زمینی در گلخانه

Abstract

سابقه و هدف: سیب زمینی پنجمین فراورده‌ی کشاورزی جهان هست که خاستگاه کربوهیدرات، پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری برای آدمی است. نهاده‌های کشاورزی کارایی ویژه‌ای در افزایش رشد و عملکرد سیب‌زمینی دارند. ولی گاهی کاربرد بی‌رویه ی کودهای شیمیایی دشواری های زیستی و بهداشتی فراوانی را به دنبال دارد. ریزجانداران سودمند خاک می‌توانند کارایی ویژه‌ای در بهبود رشد گیاه، برداشت فراورده‌های کشاورزی و در پی آن کاهش هزینه های آن داشته باشند. چگونگی (کیفیت) خاک، افزون بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، پیوند نزدیکی با ویژگی های زیستی آن دارد. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد 10 سویه باکتری گشاینده‌ی (حل کننده) پتاسیم، فسفر و آهن و کود زیستی پتابارور بر شاخص‌های رشد سیب زمینی رقم جیلی و فراورده‌ی بهداشتی‌تر آن انجام گردید. مواد و روش ها: این پژوهش در سال 1398 در گلخانه‌ی مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها 10 جدایه باکتری شناسایی شده ی حل کنندة پتاسیم، فسفر و آهن ، یک کودزیستی پتابارور و یک تیمار گواه (شاهد) آزمایش (بدون کود زیستی یا باکتری) بود. ویژگی های اندازه گیری شده، وزن‌ تر غده، تعداد غده، کارکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، درصد ماده خشک، غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی در ریشه، اندام هوایی، غده و خاک بود.یافته‌ها: نتایج نشان داد که کاربرد باکتری های حل کنندة پتاسیم، فسفر و آهن به گونه ی معنی داری موجب افزایش ویژگی‌های رشد گیاه سیب زمینی و همچنین افزایش جذب عناصر فسفر، پتاسیم، آهن و روی در گیاه شد. در این پژوهش کاراترین باکتری، سودوموناس‌فردریک‌برجینسکی بود که در بیشترشاخص‌های رشد گیاه و جذب عناصر توانمندتر از سایر باکتری‌ها بود. وزن خشک ریشه در تیمار با این باکتری 66/16 گرم بر گلدان شد که در برابر شاهد آزمایش 92/103 درصد افزایش نشان داد. بیشترین افزایش وزن خشک اندام هوایی درتیمار با این باکتری 47 گرم بر گلدان شد که افزایش 88 درصدی نسبت به شاهد آزمایش نشان داد. درمایه-زنی با این باکتری غلظت روی در ریشه، غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی در اندام هوایی، به ترتیب 034/0، 666/6، 16/333، 460/0، 041/0 میلی‌گرم بر گرم بود که تفاوت معنی دار با شاهد آزمایش و سایر تیمارها داشت. ناکارامدترین باکتری‌ها در این پژوهش، باکتری‌های بریوندیموناسویسکولاریس و انتروباکتر لویدجی بودند.نتیجه‌گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که کاربرد باکتری های حل کنندة پتاسیم به عنوان کود زیستی توانایی بهبود رشد گیاه و افزایش کارکرد آن را دارد و می توان گفت کاربرد کودهای زیستی در کنار کودهای شیمیایی می تواند در کاهش آلودگی های زیست محیطی و کاهش هزینه ها سودمند باشد.

Keywords

• واژه‌های کلیدی:واژه‌های کلیدی: کود زیستی
• کارکرد سیب زمینی
• باکتری‌های حل کنندة پتاسیم
• پتابارور