بوم شناسی کشاورزی (Jun 2019)
ارزیابی تغییرات طولانیمدت تنوع گونههای زراعی در بومنظامهای زراعی استانهای خراسان شمالی، جنوبی و رضوی
Abstract
دو فاکتور مهم حفاظت از تنوع زیستی کمی‌سازی و پایش مداوم آن میباشد. در این راستا استفاده از شاخصهای رایج تنوع زیستی مانند شاخص تنوع شانون و سیمپسون به تنهایی نمیتواند تغییرات ایجاد شده در تنوع زیستی را از تمامی جوانب بررسی نماید. به همین جهت استفاده همزمان از شاخصهای رایج تنوع زیستی و شاخصهای عدم دستخوردگی میتواند راه حلی مناسب برای شناخت دقیقتر این تغییرات در پراکنش جمعیتی گونهها و یا تعداد گونههای حاضر درون یک بوم‌نظام باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی و ارزیابی طولانیمدت تنوع زیستی کشاورزی با استفاده از دو گروه شاخص رایج تنوع زیستی و عدم دستخوردگی در بومنظامهای زراعی سه استان خراسان شمالی، جنوبی و رضوی با استفاده از دادههای طولانیمدت سطح زیر کشت شهرستانهای استان در بازه زمانی 1983 الی 2008 میلادی (1362-1387) بود. نتایج حاصل از برآورد دو شاخص غنای گونهای و شاخص تنوع شانون روند رو به رشد تنوع زیستی کشاورزی را در اکثر مناطق استان نشان داد، اگر چه شاخص تنوع شانون روند رو به کاهش را در برخی از شهرستانهای این استانها مانند تربت حیدریه، فاروج و جاجرم نشان داد و از سوی دیگر، نتایج حاصل از برآورد شاخص عدم دستخوردگی روند رو به کاهش را نسبت به پنج ساله مبنا (طی سالهای 1983-1988 میلادی) نشان داد، از این نتایج استنباط میگردد که الگوی کشت گونههای زراعی در این مناطق تغییر یافته و برخی از گونههای بومی و قدیمی توسط گونههای جدیدالورود جایگزین شدهاند و این امر سبب شده این گونهها به عنوان گونههای فراموش شده معرفی گردند و با غالبیت گونههای جدید، بومنظامهای زراعی این مناطق به طور گستردهای به سمت نظامهای کشت فشرده در حال گذار میباشند.
Keywords
