Skale oceny ryzyka samobójstwa dorosłych w praktyce psychologa klinicznego i psychiatry: przegląd dostępnych narzędzi

Abstract

W kontekście znacznej liczby samobójstw, niewielkiej zgłaszalności zagrożonych nimi osób i dużych trudności, jakich nastręcza ocena ryzyka samobójczego, znaczenia nabierają narzędzia oceny – zarówno te stworzone w innym celu, ale uwzględniające ocenę ryzyka samobójczego (narzędzia oceny ogólnego stanu psychicznego, nastroju, beznadziejności, bólu psychicznego, resilience), jak i te stworzone w celu oceny ryzyka samobójczego. Drugą grupę narzędzi można dodatkowo podzielić według wieku docelowej populacji (dorośli vs dzieci/młodzież) i w zależności od osoby dokonującej oceny (profesjonalista vs samoocena). W pracy przedstawiono skale przeznaczone dla dorosłych. Narzędzia oceny dokonywanej przez profesjonalistę obejmują Skalę Intencji Samobójczych, Skalę Intencji Samobójczych Pierce’a, Skalę Tendencji Samobójczych, Skalę SAD PERSONS, Skalę Oceny Nasilenia Myśli i Tendencji Samobójczych w Schizofrenii, Ocenę Pielęgniarską Ryzyka Popełnienia Samobójstwa, Narzędzie do Oceny Ryzyka Samobójstwa, Suicide Attempt Self-Injury Interview oraz Immediate Action Protocol. Samoocenę dorosłych umożliwiają zaś Skala Samobójczych Ideacji Becka, Skala Harkavy Asnis do badania ryzyka samobójstwa, Adult Suicidal Ideation Questionnaire, Positive and Negative Suicide Ideation Inventory, Suicidal Behaviors Questionnaire-Revised, Risk Assessment Suicidality Scale i Cultural Assessment of Risk for Suicide. Duża liczba istniejących narzędzi kontrastuje z małą liczbą skal przetłumaczonych na język polski, a w przypadku tych ostatnich często brakuje wiarygodnych badań na polskiej populacji, co wskazuje na konieczność dalszych badań.

Keywords

• samobójstwo
• narzędzia oceny ryzyka samobójstwa
• profilaktyka samobójstw