Archiwum Kryminologii (Jan 2008)
Zakład Kryminologii INP PAN z perspektywy współczesnej
Abstract
Celem artykułu jest pogłębiona analiza prac prowadzonych w Zakładzie Kryminologii Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk na przestrzeni lat z perspektywy pracowników, którzy jako ostatni dołączyli do grona zatrudnionych w zakładzie badawczym. Podstawę materiału porównawczego zaprezentowanego w tekście stanowią wyniki zarówno aktualnych jak i pierwszych badań prowadzonych w zakładzie. Tekst przybliża przede wszystkim tematykę badawczą, jaka była podejmowana i wciąż jest kontynuowana przez zatrudnionych w Zakładzie. Zagadnienia, nad którymi prowadzono badania związane są z: przestępczością nieletnich i młodocianych, recydywą, uzależnieniem od alkoholu jak również uwarunkowaniami i przyczynami popełniana przestępstw (rozbój, przestępstwa przeciwko mieniu, czyny o charakterze chuligańskim czy prostytucja i pasożytnictwo). W artykule zaprezentowana została także metodologia, w ramach której badaczki i badacze prowadzą swoje badania naukowe. Metodologię tę cechuje przede wszystkim interdyscyplinarny charakter. Dzięki takiemu podejściu pracowników Zakładu spojrzenie na badany problem cechowało się korzystaniem jednocześnie z wielu metod badawczych stosowanych w różnych dziedzinach nauki. Wspólne analizy psychologów, prawników czy socjologów umożliwiały tym samym wieloaspektowe spojrzenie na badane zagadnienie, które nie byłoby możliwe, gdyby badania przeprowadzane byłoby przez specjalistów indywidualnie. Autorzy tekstu zwracają przy tym uwagę na wyzwanie, z jakim wiązał się interdyscyplinarny charakter prowadzonych badań, który wymagał od członków zespołu stałego pogłębiania swojej wiedzy i dokształcania się na wielu różnych płaszczyznach. Wypadkową obranego podejścia, którą Zakład niewątpliwie może się szczycić jest wielowątkowa, pogłębiona i urozmaicona interpretacja uzyskiwanych wyników badań. Podstawę artykułu stanowi opis historii badań prowadzonych od początku istnienia jednostki, których inicjatorem był pierwszy kierownik Zakładu Kryminologii – prof. Stanisław Batawia. Wkład, jaki wniósł on w prowadzone badania był niewątpliwie ogromny, przede wszystkim dlatego, że zawsze koncentrował się on na wielostronnych badaniach fenomenologicznych. W swoich rozważaniach stosował także pogłębioną jakościową analizę zachowań osób, które przejawiały zachowania dewiacyjne. Autorzy tekstu podkreślają wyjątkowe zaangażowanie Stanisława Batawii, który zapoczątkował w Polsce badania nad nieletnimi nieprzystosowanymi społecznie, jednocześnie prowadząc analizę ich sytuacji rodzinnej, ewentualnych uzależnień od alkoholu czy motywów popełniania zbrodni. W artykule zostały omówione także najważniejsze kierunki studiów prowadzone w zakładzie od lat 70. XX w. po czasy współczesne. Wśród nich najwięcej miejsca poświęcono: badaniom nad nieletnimi (w kontekście, których na uznanie zasługują przełomowe badania ewaluacyjne nad wprowadzeniem mediacji do postępowania z nieletnimi), zjawisku recydywy oraz badaniom nad przyczynami i specyfiką alkoholizmu. Autorzy tekstu podkreślają fakt, że badania kryminologiczne należąc do tzw. badań podstawowych. W związku z tym, że współcześnie państwo polskie nie inwestuje w tego typu badania wychodząc z założenia, że nie przynoszą one natychmiastowych korzyści jak np. badania prowadzone w ramach nauk stosowanych, ich wkład jest warty podkreślenia ze względu na prowadzenie pogłębionej analizy rzeczywistości. W dłuższej perspektywie czasu mogą one przynieść niedostrzegalne początkowo korzyści i wnieść cenne novum w badania naukowe.
Keywords
