Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce

Abstract

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie i analiza poglądów przedstawicieli ruchu zetowego w Polsce międzywojennej na kwestię roli państwa w gospodarce. Początek ruchowi zetowemu dał zakonspirowany, niepodległościowy Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, utworzony w 1886 r. Jeszcze w okresie zaborów stworzył on sieć organizacji społecznych, politycznych i kulturalno-oświatowych. W Drugiej Rzeczypospolitej zetowcy nadal kontrolowali liczne stowarzyszenia społeczno-polityczne, kulturalno-oświatowe i gospodarcze, wspierając równocześnie poczynania Józefa Piłsudskiego. Po przewrocie majowym 1926 r. weszli w skład obozu piłsudczykowskiego. Opowiadali się za wprowadzeniem systemu prezydenckiego. Propagowali wizję Polski jako państwa prowadzącego politykę prospołeczną. Byli orędownikami idei Rzeczypospolitej integrującej region Europy Środkowo- Wschodniej. Charakterystyczną cechą koncepcji ekonomicznych wypracowanych przez środowisko „Zetu” było akcentowanie konieczności zaangażowania państwa w gospodarkę. Miało ono wyrażać się w stosowaniu planowania ekonomicznego w skali ogólnokrajowej, wykorzystywaniu instrumentów interwencjonizmu gospodarczego, wreszcie – w posunięciach etatystycznych. Przywiązanie zetowców do zasady udziału państwa w życiu gospodarczym wynikało z ich stosunku do samej instytucji niepodległego polskiego państwa, w którym widzieli ,,najwyższy wytwór” narodu. Traktowali oni możliwość skutecznego kształtowania przez nie życia ekonomicznego jako dopełnienie wpływu instytucji państwowych w sferze politycznej i społecznej. Równocześnie działanie czynnika państwowego miało wpływać, według zetowców, na wyrównywanie szans społecznych, w konsekwencji – uzupełniać hasło demokracji politycznej ideą społecznej sprawiedliwości.

Keywords

• związek młodzieży polskiej „zet”
• polska myśl polityczna w xx w.
• druga rzeczpospolita