Pizhūhish/hā-yi Irtibāṭī (Nov 2018)

واکاوی نحوه معناسازی در فیلم مستند «رضا» از مجموعه «روایت‌فتح» بر اساس شیوه‏‌های (بیل نیکولز) و الگوی تحلیل پنج سطحی (رولان بارت)

  • ایمان زکریایی کرمانی,
  • احمد الستی,
  • عبدالله حمیدزاده

DOI
https://doi.org/10.22082/cr.2018.91604.1665
Journal volume & issue
Vol. 25, no. 95
pp. 37 – 65

Abstract

Read online

روایت‏‌فتح شامل فیلم‌های مستندی است که هشت سال پایداری نیروهای مردمی را ثبت کرده‌اند. اهمیت این مجموعه، گذشته از ثبت وقایع تاریخی و جنگی، در مفاهیمی نهفته که در زمان خود با اقبال فراوان همراه بوده و حتی در زمان حال نیز بارها از رسانه ملی پخش شده است. این در حالی است که فرایند خوانش مخاطب و نسل جوان از این‏گونه محصولات رسانه‏‌ای می‏‌تواند متفاوت باشد و گاه با کم توجهی یا تحریف نیز مواجهه شود. مسئله اصلی پژوهش، معناکاوی و امکان‏‌سنجی تحلیل روایی متن فیلمیک مستند جنگی است. روش پژوهش، کیفی، با رویکرد تحلیلی بوده است. با توجه به اینکه این پژوهش کاربردی و هدف آن کشف معناهای نهفته در یک فیلم مستند جنگی بوده است، نمونه موردی فیلم «رضا» از مجموعه روایت‏‌فتح که به‌صورت هدفمند انتخاب شده و پس از شناسایی شیوه ساخت این فیلم بر اساس نظر نیکولز، بر مبنای رمزگان پنج سطحی بارت، به تبیین و معناکاوی از لایه‎های زیرین متن فیلمیک پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد، درک ناشی از مستند «رضا» به دلیل چینش دلالت‌کننده‌هایی ضمنی است که از طریق نظام کلامی و راویِ درون‌متنی، مخاطب را به خارج از متن ارجاع می‌دهد و از طریق شیوه انتخاب شده صورت می‌پذیرد.

Keywords