پهنه‌بندی و واکاوی فرایندهای هوازدگی در غرب دشت مرکزی - زاگرس

Abstract

مطالعه هوازدگی ازآن‌جهت که این فرایند باعث از هم پاشیدن و تجزیه سنگ‌ها، تشدید فرسایش (شامل حمل آن‌ها توسط آب، باد و یخ و برف)، فروریزش تحت نیروی جاذبه، ایجاد اشکال ناهمواری مختلف و حتی ایجاد تمرکز و تشکیل مواد معدنی و تشکیل خاک می‌شود، دارای اهمیت است. این تحقیق به بررسی وضعیت هوازدگی در بخش‌هایی از رشته‌کوه‌های زاگرس و غرب دشت مرکزی ایران پرداخته است. مبنای تعیین مناطق هوازدگی مدل‌هایی است که لوئیز پلتیر ارائه کرده است. ازآنجایی‌که دو عنصر اقلیمی دما و بارش سالانه در مدل‌های ارائه‌شده تعیین‌کننده نوع هوازدگی هستند؛ در ابتدا با استفاده از داده‌های 22 ایستگاه هواشناسی اقدام به پهنه‌بندی بارش با استفاده از میانیابی به روش IDW در سامانه اطلاعات جغرافیایی و دمای سالانه به روش PRIMS شد. سپس این دو نقشه با استفاده از نرم‌افزار ENVI به یک تصویر دو باندی تبدیل و با استفاده از نرم‌افزار Matlab به پیکسل‌های تشکیل‌دهنده آن تجزیه و یک خروجی از آن با فرمت Text تهیه گردید. با فراخوانی این داده‌ها و همچنین اشکال هوازدگی پلتیر در سامانه اطلاعات جغرافیایی موقعیت این پیکسل‌ها را نسبت به اشکال هوازدگی پلتیر مشخص و اقدام به تعیین نوع هوازدگی هر پیکسل و در نهایت نقشه هوازدگی منطقه گردید. نتایج نشان داد غرب دشت مرکزی جزو مناطق مورفوکلیماتیک خشک و نیمه‌خشک است که هوازدگی شیمیایی ضعیفی در آن حاکم است و کوه‌های زاگرس اغلب جزو مناطق ساوان و معتدل است که دارای هوازدگی شیمیایی متوسط است و فرسایش جریانی و حرکات توده‌ای بیشتری را نسبت به غرب دشت مرکزی دارد.

Keywords

• هوازدگی
• مدل‌های پلتیر
• غرب دشت مرکزی و زاگرس