Gençlerde sigaradan korunma konusunda akran eğitimi programının etkinliği

Abstract

Özet Amaç: Sigaradan korunmada gençlere yönelik eğitim programları önemlidir. Çalışmada gençlerde akran eğitimi programının sigara içme davranışı üzerindeki etkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Girişimsel tiptedir. Manisa Kent Merkezinde üç farklı liseye 2007-2008 eğitim-öğretim yılında devam eden öğrenciler kontrol grubu (n= 1737, katılım yüzdesi 89,6), aynı liselere 2008-2009 yılında devam eden öğrenciler girişim grubu (n=1787, katılım yüzdesi 81,0) olarak ele alınmış, sigara içme verileri karşılaştırılmıştır. Girişim, 2008-2009 eğitim öğretim yılında akran eğitimi programı şeklinde uygulanmıştır. Toplam 150 akran eğiticisine eğitimler verilmiş (30’ar kişilik 5 grup, 3 seans eğitim), akran eğiticileri arkadaşlarına sigaradan korunma konusunda eğitim ve destek vermişlerdir. Veriler Mayıs 2008 ve Mayıs 2009’da uygulanan öğrencilerin doldurduğu anketlerle toplanmıştır. Girişim ve kontrol gruplarının sigara içme ve sigarayı deneme insidansları karşılaştırılmıştır. Veriler SPSS for Windows 10.0 istatistik paket programında ki kare testi ve lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hiç sigara içmemiş olan gençlerde sigara içme insidansı kontrol grubunda %3,2, girişim grubunda %2,9’dur (p=0,547). Önceki yıl sigarayı denemiş olanlarda sigara içme insidansı kontrol grubunda %6,3, girişim grubunda %9,4’dur (p=0,069). Sigara içme oranı girişim ve kontrol gruplarında sırasıyla olmak üzere önceki yıl düzensiz içicilerde %72,2 ve %71,3 (p=0,876), önceki yıl düzenli içicilerde %81,8 ve %77,9’dur (p=0,369). Önceki yıl hiç sigara içmemiş olan gençlerde sigarayı deneme insidansı kontrol grubunda %3,2, girişim grubunda %3,9 (p=0,397)’dur. Sonuç: Çalışmada akran eğitimi programının gençlerin sigara içme davranışı üzerinde etkili olmadığı saptanmıştır. Bu konuda daha büyük gruplarda, uzun izlem dönemi olan, akran eğiticilerinin popüler gençler arasından seçildiği programların yürütülerek etkinliğin değerlendirilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Sigara, akran eğitimi, sigara içme, sigarayı deneme. The effectiveness of the peer education program on smoking control among young people Abstract Objective:This study was planned to evaluate the impact of the peer education program on smoking behavior. Method: Interventional study. City Center of Manisa in the academic year 2007-2008 in three different high school students who continue their control group (n=1737, participation rate 89.6), the same students who continue their high schools in 2008-2009 intervention group (n=1787, participation rate 81,0) is considered, smoking data were compared. There were 150 peer volunteers in total (5 groups of 30 people, three sessions of education), training and support on smoking prevention peer educators gave to friends. The incidences of smoking and smoking trial intervention and control groups were compared. SPSS for Windows 10.0 program was evaluated by chi-square test and logistic regression analysis. Results: The incidence of smoking among youth in the control group who never smoked, 3.2%, 2.9% in the intervention group (p=0.547). Tried cigarette smoking in patients with previous years, the incidence of 6.3% in control group, 9.4% in the intervention group (p=0.069). Smoking rate in the intervention and control groups, 72.2% and 71.3% the previous year, irregular smokers (p=0.876), 81.8% and 77.9% the previous year, regular drinkers (p=0.369) Previous year trial the incidence of smoking among young people in the control group who had never smoked 3.2%, 3.9% in the intervention group (p=0.397). Conclusion: Peer volunteers’ education programme on smoking prevention has a limited effect on smoking prevention. Larger sample size and with longer follow up on impact of peer educational programmes on smoking prevention period should be carried out. Key Words: Smoking, peer education, smoking, regular smokers, try smoking