بررسی میزان مصرف آب و انرژی در سطح مزارع شبکه آبیاری قزوین

Abstract

یکی از مصرف­کنندگان عمده دو منبع آب و انرژی، بخش کشاورزی بوده و ارزیابی عملکرد سامانه­های آبیاری با هدف تعیین میزان استفاده کارآمد این دو منبع از اولویت­های کشاورزی پایدار است. در این راستا، پژوهش حاضر اقدام به تحلیل میزان مصرف آب و انرژی در سطح شبکه آبیاری قزوین نموده است. برای این منظور، ابتدا الگوی کشت غالب منطقه موردمطالعه استخراج و سپس برای محصولات موجود در الگوی کشت با استفاده از نرم­افزار CropWat 8.0، نیاز آبی برآورد شد. برای برآورد انرژی مصرفی، میزان مصرف انرژی در سامانه­های آبیاری بارانی و قطره­ای، پمپاژ آب زیرزمینی، سوخت دیزل، نیروی کارگر، بذر، ماشین‌آلات (تراکتور و کمباین)، کودهای شیمیایی و سموم برای هر محدوده زراعی درجه دو موجود در شبکه آبیاری محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیش‌ترین انرژی مصرفی در تمامی محدوده­های زراعی درجه دو در مصرف مستقیم انرژی مربوط به سوخت دیزل با 40 درصد از کل انرژی مصرفی و در مصرف غیر­مستقیم انرژی متعلق به کود نیتروژن با 20 درصد از کل انرژی مصرفی است. هم‌چنین، در انرژی مصرفی برای پمپاژ آب در سامانه­های آبیاری در ارتفاعات مختلف لازم برای پمپاژ برای محصولات موجود در الگوی کشت غالب، یونجه بیش‌ترین انرژی با مقدار 4/4811 کیلووات ساعت در هکتار و ذرت کم‌ترین انرژی را با مقدار 19/1194 کیلووات ساعت در هکتار مصرف کرده است. باتوجه به نتایج، میزان تأثیر سوخت دیزل، کودهای شیمیایی و پمپاژ آب در مصرف انرژی بالا بوده و کنترل میزان مصرف این نهاده­ها باعث کاهش به‌سزایی در مصرف انرژی خواهد شد.

Keywords

• ارزیابی عملکرد
• انرژی
• سامانه‌های آبیاری
• محدوده زراعی