Marifetname (Jun 2021)
Kudüs’te İlk Cuma: 2 Ekim 1187
Abstract
Haçlıların 1099 yılında Kudüs’ü ele geçirerek burasını yakıp yıkmaları, mabetlere sığınan Müslümanları öldürmeleri İslâm âleminde büyük bir hüzün doğurmuştu. Müslümanlar arsındaki kavgalar ve ayrışmalar Haçlıların işini kolaylaştırmış ve Urfa, Antakya yanında Kudüs’te de bir krallık kurarak buraya yerleşmişlerdi. Bundan sonra Müslümanlar Kudüs’ü geri almakla değil, Haçlılar karşısında kendilerini korumakla vakit harcamışlardı. Haçlılara karşı ilk ciddî taarruzu Zengî yapmış, onun 1146’da ölümünden sonra da mücadeleyi daha başarılı olarak oğlu Nureddin devam ettirmişti. Nureddin’in 1154 yılında Dımaşk’ı ele geçirmesi Suriye’de bir Müslüman bütünlüğü oluşturmuş, ancak bu yeterli olmamıştı. Kudüs’e hâkim olmak için Mısır’ı da ele geçirmek gerekiyordu. Bu sırada Mısır’da karşıklıklar çıkınca, Nureddin de kumandanı Şirkûh ve onun yeğeni Selahaddin’i Mısır’a gönderdi. Haçlıların da duruma el koymaları Şirkûh’u yavaşlatamadı ve 1169 yılında Mısır’a hâkim olundu. Bu sırada Şirkûh öldü ve onun yerine yeğeni Selahaddin vezir oldu. 1171 yılında Mısır’da hutbe, iki asır aradan sonra yeniden Abbasiler adına okutularak Fatımîler devri sona erdirildi. 1174’de Nureddin’in ölümü ile bayrağı devir alan Selahaddin, bir müddet iç karışıklıklarla uğraştı ve daha sonra Haçlılara karşı harekete geçti. 1187 yılında önce Hıttîn Savaşı’nda Haçlılar mağlup edildi, sahildeki şehirler Sûr kenti hariç ele geçirildi ve ardından da 2 Ekim 1187’de Kudüs fethedildi. Bu gelişen süreçte önemli rollerden birisi, Selahaddin yanında Nureddin’in idi ve Müslümanlar büyük bir sevinç yaşıyorlardı. Miraç gecesi sabahı şehre girildi ve ilk Cuma namazı kılınarak ilk hutbe okundu. Kutsal yerlerden haç temizlenmiş yerine tevhid bayrağı dikilmişti. Dımaşk kadısı İbnü’z-Zeki, ilk hutbeyi okuma ayrıcalığını elde etmiş, Müslümanların sevincine tercümanlık yapmıştı.
