ارزیابی عملکرد سامانه‌های آبیاری نوین در شهرستان همدان

Abstract

ارزیابی عملکرد سامانه‌های آبیاری تحت فشار یکی از راه‌کارهای مهم به‌منظور مدیریت مصرف آب در مزرعه می‌باشد. در این پژوهش پنج سامانه آبیاری بارانی، پنج سامانه قطره‌ای و دو سامانه نواری‌قطره‌ای به‌منظور ارزیابی فنی و هیدرولیکی در اراضی کشاورزی شهرستان همدان انتخاب شدند. ارزیابی‌ها براساس روش‌ مریام و کلر انجام شد. شاخص‌های مورد اندازه‌گیری برای سامانه‌های بارانی شامل ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد آب (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین (AELQ) بود. شاخص‌های مورد اندازه‌گیری برای سامانه‌های قطره‌ای نیز شامل ضریب یکنواختی (EU)، ضریب کاهش راندمان (ERF)، راندمان پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین و راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین بود. مقدار شاخص‌‌های CU، DU، PELQ و AELQ برای سامانه‌های بارانی به‌ترتیب در دامنه 1/80- 6/65، 4/65- 1/53، 7/55- 1/31 و 5/52- 3/28 درصد حاصل شد. در سامانه‌های قطره‌ای نیز مقادیر EU، ERF، PELQ و AELQ در دامنه 7/65- 4/43، 3/1- 8/0، 1/59- 1/39 و 0/73- 0/34 درصد به‌دست آمد. نتایج نشان داد در تمامی سامانه‌ها، راندمان‌های مورد بررسی کمتر از حد انتظار بود که از جمله دلایل این امر می‌توان به طراحی نامناسب، متفاوت بودن سامانه اجرا شده با سامانه طراحی شده، تاثیرگذاری عوامل اقلیمی نظیر سرعت باد، مشکلات بهره‌برداری نظیر عدم اهمیت کشاورزان به تنظیم فشار، استفاده از لوازم نامناسب و عدم بازبینی‌های دوره‌ای به‌دلیل سطح پایین آگاهی، عدم آموزش و نارسایی‌های اقتصادی اشاره نمود.

Keywords

• ارزیابی آبیاری بارانی
• ارزیابی آبیاری قطره‌ای
• راندمان
• یکنواختی توزیع