Cukurova Medical Journal (Dec 2020)
COVID-19’da akut ve kronik dönemde rehabilitasyonun yeri
Abstract
COVID-19 pandemisi tüm dünyada sağlık sistemleri üzerinde büyük bir etki oluşturmuştur. Vakaların çoğu asemptomatik veya hafif olup, %15-20 kadarı şiddetli seyretmektedir. Şiddetli vakalarda ağır pnömoni ve akut solunum sıkıntısı sendromu yoğun bakım ünitesinde tedaviyi gerektirir. Yoğun bakımdan kurtulan hastalarda “Yoğun Bakım Sonrası Sendromu” olarak tanımlanan ve hastaların uzun süreli prognozunu belirleyen bazı fiziksel, bilişsel ve zihinsel bozukluklar görülmektedir. COVID-19 iyi bilinen pulmoner tutulumun yanısıra diğer birçok organ sistemlerini de etkilemektedir. Yoğun bakımla ilişkili komplikasyonlar, hastalığın pulmoner ve ekstrapulmoner tutulumları COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili sekel ve dizabiliteye sahip hasta sayısında artışa neden olacaktır. Bu nedenle COVID-19'dan sağ kurtulan hastalara yönelik etkili rehabilitasyon programlarının uygulanması gündeme gelmiştir. Pulmoner, nörolojik, kas-iskelet sistemi ve yoğun bakım ilişkili komplikasyonlar göz önüne alındığında, rehabilitasyon uzmanları COVID-19 hastalığı olan bireylerin iyileşme sürecinde önemli rol oynayacaktır. Bu derlemede COVID-19 enfeksiyonunun yoğun bakımla ilişkili komplikasyonları, pulmoner ve ekstrapulmoner tutulumlarından bahsedilecek ve mevcut erken kanıtlarla tedavisine ve genel rehabilitasyon yaklaşımlarına değinilecektir.
