سمیت تدخینی و خواص ضد تغذیه‌ای اسانس رزماری روی شپشه آرد، Tribolium confusum

Abstract

شپشه آرد (Tribolium confusum du Val) یکی از مهم ­ترین سخت ­بالپوشان آفات محصولات انباری به ­خصوص دانه­ های غلات و آرد است. استفاده مکرر از آفت­ کش ­های شیمیایی در مدیریت حشرات آفت آثار ثانویه بی شماری مانند آلودگی محیط زیست، تهدید سلامتی انسان و موجودات غیرهدف و توسعه مقاومت آفات را در پی داشته است. در پژوهش حاضر، سمیت تدخینی و تاثیر ضد تغذیه ­ای اسانس رزماری روی حشرات کامل شپشه آرد بررسی شد. به­ دلیل ارتباط اجزای شیمیایی اسانس­ های گیاهی با خواص زیستی آن­ها، ترکیبات اسانس رزماری با استفاده از گاز کروماتوگرافی-طیف­ سنج جرمی بررسی شد. اسانس رزماری سرشار از ترکیبات ترپنی شامل مونوترپن ­های هیدروکربنه (72/28 درصد)، مونوترپنوئیدها (03/57 درصد)، سسکوئی­ترپن­ های هیدروکربنه (09/3 درصد) و سسکوئی­ترپنوئیدها (25/3 درصد) بود. غلظت 5/73 میکرولیتر بر لیتر هوا از اسانس موجب تلفات 0/90 درصدی آفت بعد از 24 ساعت شد که طی 48 ساعت تا 100 درصد نیز افزایش پیدا کرد. استفاده از مقادیر LC40 و LC50 24 ساعته اسانس رزماری (به ­ترتیب برابر با 7/26 و 5/35 میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث کاهش شاخص ­های تغذیه­ ای آفت شامل شاخص مصرف، نرخ مصرف نسبی و نرخ رشد نسبی بعد از 5 و 10 روز شد. همچنین، شاخص بازدارندگی تغذیه ­ای مقادیر بیان­ شده به­ ترتیب 7/40 و 9/45 درصد بعد از پنج روز و 4/53 و 5/59 درصد بعد از 10 روز برآورد شد. بنابراین، اسانس رزماری می ­تواند به ­عنوان یکی از عوامل در دسترس و کارآمد در مدیریت شپشه آرد برای انجام پژوهش ­های تکمیلی معرفی شود.

Keywords

• اسانس رزماری
• ترکیبات ترپنی
• سمیت
• شپشه آرد
• فعالیت ضد تغذیه ای