آسیب‌پذیری اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی کشاورزان نسبت به خشکسالی: دشت بکان اقلید

Abstract

کشاورزان به­ شدت از خشکسالی­ های سریع تأثیر می‏ پذیرند. با پاسخ­ های سازگاری مناسب می ­توان از پیامدهای منفی این پدیده کاست و همچنین، ارزیابی آسیب ­پذیری زیست‏ بوم­ های اجتماعی و اقتصادی محلی به ایجاد این فرآیند کمک می­کند. هدف مطالعه حاضر ارزیابی آسیب ­پذیری اجتماعی، اقتصادی و زیست ­محیطی در سطح خانوار و در چهار خوشه روستایی دشت بکان اقلید بود. اطلاعات مربوط به «در معرض واقع شدن»، «حساسیت» و «ظرفیت سازگاری» خوشه­ های روستایی از طریق مصاحبه­ های رو در رو با 122 خانوار کشاورز در تابستان 1397 جمع‏ آوری شد. به ­منظور محاسبه شاخص آسیب ­پذیری، اجزای اصلی متغیرهای یادشده اندازه ‏گیری و یکپارچه سازی شدند. نتایج نشان­دهنده سطوح قابل توجه «در معرض خطر خشکسالی واقع شدن» و «حساسیت نسبت به این پدیدة ناگوار» و اما «ظرفیت محدود برای سازگاری» در میان خوشه­ های فضایی و در نتیجه، آسیب ­پذیری زیاد اجتماعی، اقتصادی و زیست ‏محیطی بوده و با این حال، سطوح آسیب­ پذیری در میان خانوارها به­ دلیل عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی مانند دارایی­ های معیشتی متغیر است. با توجه به محدود بودن ظرفیت سازگاری خانوارهای مورد مطالعه، به ­منظور رسیدگی به نیازهای خانوارهای بسیار آسیب ­پذیر، سیاست­گذاری سازش از طریق رهیافت «ابتدا افراد ضعیف» لازم است.

Keywords

• در معرض واقع شدن
• حساسیت
• ظرفیت سازگاری
• خوشه‌های روستایی