زندگی روزانه کارگران مهاجر ایرانی در جنوب قفقاز؛ مطالعه موردی: وضعیت مسکن(از1266تا 1332ق/1850تا 1914م)

Abstract

مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز از1266ق/1850م شروع شد به­گونه­ای که هر ساله چندین هزار نفر کشور را ترک می­کردند و در کارخانه‌ها، صنایع نفت، مزارع و اسکله‌ها در بدترین شرایط مشغول به کار می­شدند. یکی از مهمترین مسائلی که این مهاجران به محض ورود به قفقاز با آن مواجه شدند مساله چگونگی سکونت و شرایط آن بود. براین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی وضعیت مسکن کارگران ایرانی در قفقاز است. مقاله پیش­رو با رویکرد تاریخ از پایین و با الهام گرفتن از «ادوارد پالمر تامپسون»(1924-1993م) درصدد پاسخ به این پرسش است که کارگران مهاجر ایرانی در قفقاز چه نوع سکونتگاه­هایی انتخاب می­کردند و این امر تحت تاثیر چه مولفه­هایی بود؟ نتیجه مطالعات نشان می­دهد، کارگران در قفقاز از سه نوع سکونت یعنی سکونت در محل کار، سکونتگاه­های اجاره­ای و ساختمان­های خوابگاهی برخوردار بودند. با توجه به دستمزد پایین کارگران ایرانی(بین 12 تا 21 روبل در ماه) بیشتر آنان فاقد استطاعت مالی لازم برای سکونت در ساختمان­های خوابگاهی بودند.به همین دلیل برخی از کارگران مزارع و باغ­ها در محل کارشان سکونت داشتند و عده­ قابل توجهی از کارگران صنعت نفت و کارخانه­ها، کلبه­ها، زیرزمین­ها و دخمه­هایی در حاشیه شهرها اجاره کرده و به صورت دسته­جمعی در آن زندگی می­کردند.

Keywords

• مسکن
• اشتغال
• کارگران ایرانی
• قفقاز
• دستمزد