سیاست متعالیه (Apr 2019)
حکمت و حکمت سیاسی در قرآن و حدیث
Abstract
حکمت و حکمت سیاسی از مفاهیمی هستند که در دانش و تمدن ایرانی اسلامی ریشه دارند. هدف مقاله، تبیین چیستی حکمت و حکمت سیاسی در قرآن و حدیث است به‌نحوی که بتوان کاربرد حکمت سیاسی اسلامی در حوزه‌ی سیاست در جهان کنونی را توضیح داد. بدین‌منظور ابتدا معنای حکمت و سیاسی‌بودن آن را توضیح داده و سپس برمبنای آیات قرآن، آن را تبیین خواهیم نمود. در ادامه، به‌منظور دستیابی به معنای عینی‌تر و عملی‌تری از این مفهوم، حکمت و حکمت سیاسی را ابتدا در تفاسیر و سپس در احادیث کاوش خواهیم کرد. این معنا نشان می‌دهد که حکمت سیاسی، یک فرایند عملی و کارکردی است و بهترین و مناسب‌ترین تصمیمات و عملکردِ ممکن در هر شرایط را در حوزه‌ی سیاست و حکومت به‌دنبال دارد. از دستاوردهای این مقاله، معرفی منابع حکمت از دیدگاه قرآن و حدیث می‌باشد. نتایج نشان می‌دهند که "وحی"، "عقل" و "خودسازی"، سه منبع اصلی برای دستیابی به حکمت می‌باشند؛ با این‌تفاوت که منبع نخست - یعنی وحی - به اسلام و ادیان الهی اختصاص دارد، اما دو منبع دیگر، فرامذهبی هستند و تمام انسان‌ها می‌توانند از طریق آن‌ها به حکمت دست پیدا کنند.
Keywords
