TSBS Bildiriler Dergisi (Aug 2022)
Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi
Abstract
Kadim devletlerin dünü ile bugünü arasındaki sağlam bağlar kurarak geçmişi referans kabul ederek geleceğine ve geleneğine yön vermesinin temel dayanağı hiç şüphesiz sahip oldukları arşivler, yazıtlar ve yazılı olmayan geleneklerdir ve uygulamalarıdır. Yeryüzünden yaşayan toplumların ve devletlerin her birinin kendine has gelenek görenek, kültürü ve uygulaması bulunmaktadır. Devletlerin veya toplumların sahip olduklarının daha sonraki dönemlere aktarılması, yazılı kayıtlar, resimler, çizimler, giysiler, mimari eserleri, gelenek, görenek uygulamaları ile olmaktadır. Bu sebeple başta gelişmiş ülkeler olmak üzere bütün ülkeler sahip oldukları kültürleri diğer kültürlere veya ülkelere tanıtmak amacıyla, arşivler, müzeler, kazı alanları ve kütüphaneler inşa ve ihya etmektedirler. Milletleri bir arada tutan, onları birbirlerine yaklaştıran en temel öğelerden biri o milletin sahip olduğu tarihî ve milli şuurdur. Bu şuuru şekillendiren, canlı tutan ve nesilden nesile aktarımını sağlayan şey ise devlete ait tarihî belge ve vesikaların kayıt altına alınarak saklandığı arşivlerdir. Ayrıca arşiv belgeleri diğer bir açıdan da devletlerin uygulamalarındaki başarılarını ve medeniyet tasavvurlarını ve tarihi süreçteki diplomatikasını da gün yüzüne çıkaran vesikalardır. Osmanlı bürokrasisi, yapısı ve katmanları bakımından son derece karmaşıktır. Bu bürokrasinin kayıt geleneği ise dünya üzerinde sayılı arşivlerden birini meydana getirmektedir. Vakıf müessesesi ile ilgili belgeler de buna dâhildir. Günümüzde Vakıf Kayıtlar Arşivi, vakıflarla ilgili defter ve evrakı ihtiva eden en önemli arşivdir. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi toplamda 7268 defter ve 2.000.000 üzerinde Osmanlıca varak halinde evrakıyla, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemleri ile ilgili olarak; dini hayat, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler ve kültürel müesseselerle ilgili çalışma yapacaklar için en önemli kaynakların yer aldığı bir arşivdir. Çalışmamızda Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nin yapısı ve içeriğiyle ilgili bilgi verilecek ve araştırma imkanları tanıtılacaktır.
Keywords
