Ontwikkelingen in de kernpunten van de uitgebreide controleverklaring

Abstract

Na de introductie van de uitgebreide controleverklaring in 2014 hebben wij twee jaar geleden een onderzoek uitgevoerd naar de uitgebreide controleverklaring bij de Nederlandse AEX- en Midkapfondsen over 2015 (Brouwer et al. 2016). Daarin kwamen het aantal en aard van de daarin opgenomen kernpunten aan de orde, alsmede de relatie met de genoemde risico’s in het bestuursverslag en de kritische grondslagen en schattingen zoals verwoord door het bestuur in de toelichting van de jaarrekening. In het huidige vervolgonderzoek hebben wij ons gericht op de ontwikkeling van de kernpunten in de tijd ten opzichte van 2015. De uitgebreide controleverklaring is door stakeholders positief ontvangen, maar zij hebben ook specifieke wensen geuit ten aanzien van de inhoud. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan resultaten, observaties en conclusies per kernpunt, alsook een introductie van kernpunten waarin de accountant uiteenzet waarom kernpunten van voorgaand jaar niet meer als kernpunt worden gezien (VEB 2017; Eumedion 2017). In de tussenliggende periode hebben de ondernemingen daarnaast ontwikkelingen in hun activiteiten, systemen en processen doorgemaakt en ook is er in een aantal gevallen sprake van een accountantswissel als gevolg van de verplichte kantoorroulatie. Daarom hebben wij de 44 fondsen die wij over 2015 hebben onderzocht over 2017 nogmaals de revue laten passeren. Komen dezelfde kernpunten na een paar jaar nog steeds terug? Worden ze anders geformuleerd? Kiest een opvolgend accountant voor andere kernpunten? Hebben accountants gehoor gegeven aan de wensen van stakeholders? Uit ons empirisch onderzoek blijkt dat de (formulering van) kernpunten verder ontwikkeld is en accountants responsief zijn geweest op signalen van beleggers over de informatiewaarde van hun controleverklaringen. Van de onderzochte controleverklaringen heeft 90% inmiddels bijvoorbeeld observaties en conclusies per kernpunt gegeven en wordt uitgelegd waarom kernpunten van vorig boekjaar niet meer van toepassing zijn. Opvallend is dat de belastingpositie als kernpunt fors in frequentie is gedaald tussen 2015 en 2017. Dit geldt ook voor de eerstejaarscontrole. Voor het overige zijn de gekozen kernpunten qua frequentie relatief stabiel tussen 2015 en 2017.