ارتباط بین رنگ و رادیواکتیویته طبیعی سنگ‌های تراورتن عرضه شده در شهر زاهدان

Abstract

زمینه و هدف: انسان در محیط پیرامون خود همواره در معرض تابش مواد رادیواکتیو موجود در مصالح ساختمانی می­باشد. از آنجایی که انسان با این مصالح فاصله زیادی ندارد، بنابراین احتمال پرتوگیری افراد بالا می­رود. مطالعه حاضر با هدف دوزیمتری سنگ­های تراورتن به‌کار رفته در ساختمان­های شهر شمالی استان زاهدان به‌منظور مشخص کردن رابطه بین رنگ سنگ و پرتوزایی آن انجام شد.مواد و روش‌ها: سنگ‌های ساختمانی موجود و مصرفی شهر زاهدان شناسایی و فهرستی از آنها تهیه گردید. در مجموع 70 نمونه سنگ تراورتن توسط دوزیمتر قلمی مدل MKS در سه حالت تعیین آهنگ دوز گاما (EDR) برحسب میکروسیورت بر ساعت؛ تعیین دوز معادل گاما (ED) برحسب میلی‌سیورت و دانسیته شار بتا بر حسب قسمت بر سانتی‌متر مربع در دقیقه اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: بیشترین میانگین EDR در سنگ­های تراورتن در رنگ کرم به میزان 15/ 0میکروسیورت بر ساعت و کم‌ترین آن در سنگ سفید رنگ به میزان 0/01 میکروسیورت بر ساعت به‌دست آمد. بیشترین مقدار میانگین دانسیته شار بتا در سنگ­های تراورتن در نمونه رنگ کرم به میزان 0/0016قسمت بر سانتیمتر مربع در دقیقه مشاهده شد. میزان ED تمامی نمونه­ها برابر صفر تعیین گردید.نتیجه‌گیری: مقدار ماکزیمم EDR و شار بتا برای سنگ­های تراورتن مربوط به سنگ­هایی با رنگ کرم می­ باشد که کمی بیشتر از مقدار متوسط جهانی به‌دست آمد. مقدار میانگین EDR برای سنگ­های تراورتن کمی بیشتر از حد مجاز می­باشد. همچنین شار بتا در سنگ­های تراورتن کمتر از حد مجاز می­باشد. مقدار میانگین دانسیته شار پرتو بتا در هوای آزاد برابر صفر به‌دست آمد. در تمامی نمونه­ها میزان ED برابر صفر مشاهده گردید. مقدار پرتو زمینه در هوای آزاد شهر زاهدان در حد متوسط آن در دنیا می‌باشد.

Keywords

• تراورتن
• دزیمتری
• زاهدان