Ta̓ammulāt-i Falsafī (Aug 2019)
بررسی تاثیر دوگانگی نظر و عملِ ارسطویی در تحولِ عمل گراییِ پاتنم
Abstract
در این مقاله سیرِ تحولِ عمل‌گرایی در اندیشۀ پاتنم موردِ بررسیِ نقادانه قرار می‌گیرد و نقدهای او به دوگانگی‌های مختلف و ادعای فروپاشیِ دوپارگیِ واقعیت/ ارزش و انتهای سیرِ عمل‌گراییِ او که منجر به مسئله‌ی امکانِ هستی‌شناسی و صدور اعلامیه‌ی ترحیمِ هستی‌شناسی شد، بیان می‌گردد. سپس با نگاهی تطبیقی، نظرِ ارسطو در بابِ دوگانگیِ نظر و عمل تقریر می‌گردد و تفکیکِ اخلاق به عنوانِ راهکارِ کلیدی ارسطو در مسئله‌ی امکانِ هستی‌شناسی مورد مداقه قرار می‌گیرد. در انتها تبیین می‌شود که علی رغمِ نقدهای کوبندۀ پاتنم به نظرات قبلیِ خود و تلاشِ وی برای رهایی از دوگانگی‌های مختلف، اندیشه‌ی پراگماتیکِ او از دوگانگیِ نظر و عملِ ارسطویی رهایی نداشته و همراهِ همیشگیِ اندیشه‌ی پاتنم، از رئالیسمِ متافیزیکی تا رئالیسمِ درونی و کثرت‌گراییِ عمل‌گرایانه بوده است و بر همین مبنا، تحولِ عمل‌گراییِ پاتنم و تمایلِ او به اخلاق را می‌‌توان با در نظر گرفتنِ تاثیرِ دوگانگیِ نظر و عمل تبیین کرد و به این ترتیب برخلافِ نظرِ پاتنم، نقدهایِ وی به متافیزیک هیچ‌گاه مؤیدی بر تردید در هستی‌شناسی و صدورِ اعلامیۀ ترحیم برای آن نمی‌گردد، بلکه یادآورِ اهمیتِ مسئله‌ی تفکیکِ اخلاق در فلسفه امروز و توجهی دوباره به فلسفه‌ی ارسطو است.
Keywords
