اثر علف‌کش‌‌ پیش مخلوط ام سی‌‌پی‌آ+ فلوراسولام در کنترل علف‌های‌هرز پهن‌برگ و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) مزارع استان فارس

Abstract

سابقه و هدف: علف‌های‌هرز یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان زراعی هستند؛ که از طریق رقابت سهم عمده‌ای در بروز خسارت و افت عملکرد محصولات زراعی دارند. مقدار خسارت علف‌های‌هرز در مزارع گندم ایران 25 تا 30 درصد گزارش شده است. در حال حاضر کنترل شیمیایی یکی از مهمترین روش مهار علف‌های‌هرز در گندم به شمار می‌رود. همچنین، کاربرد علف‌کش‌های پیش مخلوط یکی از راهکارهای افزایش طیف کنترل علف‌های‌هرز می باشد. این آزمایش با هدف بررسی کارایی علف‌کش‌ پیش مخلوط ام‌سی‌پی‌آ+ فلوراسولام در کنترل علف‌های‌هرز پهن برگ گندم انجام شد.مواد و روشها: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 14 تیمار و 4 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حسن آباد داراب (فارس)، در سال زراعی 1402-1401 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد ام‌سی‌پی‌آ +فلوراسولام (42 درصد، WP) در مقادیر 300، 400، 500، 600، 700 و 800 گرم در هکتار ماده تجارتی، فلوراسولام (فلورکس 10 درصد، WP) به مقدار 85 گرم در هکتار، تو، فور-دی+ ام‌سی‌پی‌آ (یو46 کمبی فلوئید 5/67 درصد، SL) به مقدار 2 لیتر در هکتار، بروموکسینیل+ تو، فور-دی (بوکتریل یونیورسال 56 درصد، EC) به مقدار 5/1 لیتر در هکتار، بروموکسینیل+ ام‌سی‌پی‌آ (برومایسید ام آ 40 درصد، EC) به مقدار 5/1 لیتر در هکتار، بنتازون+ دیکلوپروپ (بازاگران دی‌پی 6/%56 درصد، SL) به مقدار 2 لیتر در هکتار، پندیمتالین (فیست سوپر، 6/45 درصد، CS) به مقدار 4 لیتر در هکتار، پروسولفوکارب (باکسر 80 درصد، EC) به مقدار 4 لیتر در هکتار و شاهد وجین دستی علف‌های‌هرز بود. کرت‌های آزمایش به دو بخش سم‌پاشی نشده (شاهد) و شده (تیمار) تقسیم شد. علف‌کش‌‌های پندیمتالین و پروسولفوکارب به-صورت پیش‌رویشی و سایر تیمارهای علف‌کش‌ در مرحله پنجه‌دهی گندم که علف‌های‌هرز تا 5 برگی بودند اعمال گردید. هر کرت آزمایشی دارای 8 خط کاشت در ابعاد 5/1 × 10 متر مربع با تراکم 400 بوته در متر مربع تهیه شد. سم‌پاشی با سمپاش پشتی فشار ثابت مجهز به نازل بادبزنی (8002)، با فشار دو بار و حجم پاشش 300 لیتر در هکتار در انجام شد. صفات اندازگیری شده شامل تعیین تراکم، وزن خشک و درصد کنترل گونه‌های علف‌های‌هرز، عملکرد دانه و اجزاء عملکرد بود. محاسبات آماری با استفاده از نرم افزار SAS (نسخه 3/9) و مقایسه میانگین با آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) در سطح پنج درصد انجام شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تیمارهای علف‌کش‌ تراکم و وزن خشک گونه‌های علف‌هرز یونجه زرد (Melilotus officinalis)، گلرنگ وحشی (Carthamus oxyacanthus)، شیر تیغک (Sonchus oleraceus)، خردل کاذب (Hirschfeldia incana)، گل‌گندم (Centaurea iberica) را به‌طور معنی‌دار کاهش داد و تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گندم به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. همچنین، با افزایش مقدار کاربرد علف‌کش‌ ام‌سی‌پی‌آ+ فلوراسولام کارایی کنترل علف‌های‌هرز افزایش یافت. بهترین مقدار کاربرد علف‌کش‌ ام‌سی‌پی‌آ+ فلوراسولام از 800 گرم در هکتار حاصل شد. این تیمار وزن خشک یونجه زرد، گلرنگ وحشی، شیر تیغک، خردل کاذب و گل گندم به ترتیب 91، 95، 92، 100، 95 و 95 درصد کاهش دهد و عملکرد دانه (29/7 تن در هکتار) 29 درصد نسبت به شاهد بدون کنترل افزایش دهد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج آزمایش، کارایی علف‌کش پیش مخلوط ام‌سی‌پی‌آ+ فلوراسولام در کنترل علف‌های‌هرز یونجه‌زرد، گلرنگ وحشی، شیر‌تیغک، خردل‌کاذب و گل‌گندم در مقایسه با کاربرد تکی فلوراسولام به‌طور معنی‌دار افزایش یافت. همچنین، کارایی این علف‌کش در کنترل علف‌های‌هرز مذکور نسبت به علف‌کش‌های خاک مصرف پندی‌متالین و پروسولفوکارب نیز به طور معنی‌دار برتری نشان داد. از سوی دیگر، کارایی این علف‌کش در کنترل علف‌های ‌هرز در مقایسه با علف‌کش‌های پس‌رویشی آزمایش، مطلوب‌تر بود. لذا با توجه به طیف کنترل علف‌های‌هرز و افزایش عملکرد دانه، کاربرد علف‌کش‌ ام‌سی‌پی‌آ+ فلوراسولام به عنوان یک علف‌کش مناسب در کنترل علف‌های‌هرز پهن‌برگ مزارع گندم پیشنهاد می‌گردد.

Keywords

• تراکم علف‌هرز
• زیست‌توده علف‌های‌هرز
• عملکرد دانه
• کنترل شیمیایی