Empiryczna weryfikacja hipotezy o przenośności modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz uniwersalności sektorowej modeli

Abstract

Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istnieje uzasadnienie dla mechanicznego przenoszenia modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz sprawdzenie, czy wśród testowanych modeli istnieje model wykazujący dla każdego typu przedsiębiorstwa (przemysłowe, handlowe, usługo- we) najwyższą skuteczność i najlepsze wartości zastosowanych metod porównawczych. W artykule porównano trzynaście testowanych modeli używając macierzy klasyfikacji, ilorazu szans, krzywej kon- centracji CAP i wskaźnika dokładności Giniego, będących metodami oceny sprawności, oraz wskaźnika Briera będącego metodą oceny modeli z punktu widzenia kryterium kalibracji. Badania zostały przepro- wadzone na bazie 439 sprawozdań finansowych opublikowanych przez 139 spółek kapitałowych zarejestrowanych w warszawskich sądach okręgowych i rejonowych (w tym 79 spółek, które w rzeczywistości ogłosiły upadłość). Przeprowadzone badania obaliły mit o przenośności modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz uniwersalności sektorowej modeli. Wykazano, że sprawność modeli różni się dla spółek produkcyjnych, handlowych i usługowych oraz określono te sprawności. Ponadto udowodniono, że istnieją modele dyskryminacyjne różniące się zestawem zmiennych oraz współczynnikami wagowymi, które wykazują zbliżone skuteczności predykcyjne. The purpose of this paper is to answer the question about the validity of mechanical transfer of the Alt- man model to Polish economy and to check if among the tested models there is a model with the highest efficiency and best outcomes for the used comparative methods for each type of enterprise (manufactur- ing, trading, service). Thirteen tested models were compared using the classification matrix, odds ratio, CAP concentration curve and Gini accuracy index, which are efficiency evaluation methods, as well as using the Brier index, which is a method of evaluating models from the calibration criterion perspective. The research was based on the sample of 439 financial statements published by 139 companies registered in Warsaw Courts (including 79 companies which actually declared bankruptcy). The findings overturned the myth of mechanical transferability of the Altman model to Polish economy and the sectoral univer- sality of models. It has been shown that the efficiency of models is different for manufacturing, trading and service companies, and these efficiencies have been determined. Furthermore, it has been proved that there are discriminatory models differing in the set of variables and weighting factors that show similar predictive efficiency.

Keywords

• modele dyskryminacyjne
• przenośność i uniwersalność modeli
• wskaźniki finansowe