تحلیل محتوایی و استنادی منابع پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای سرفصل‌های دوره کارشناسی ارشد علم‌سنجی

Abstract

هدف: یکی از ابزارهای مهم و اساسی در تحقق اهداف آموزشی و تربیتی نظام آموزشی عالی کشور، منابع دانشگاهی است. پژوهش حاضر به‌منظور تحلیل محتوایی و استنادی منابع پیشنهادی گرایش علم‌سنجی در مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی انجام ‌شده است. روش‌شناسی: روش پژوهش تحلیل محتوا و ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی است. جهت بازیابی رده‌های مختلف کتاب‌های فارسی و انگلیسی به‌ترتیب به آدرس کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (www.nlai.ir) و آدرس کتابخانه کنگره آمریکا (https://loc.gov) مراجعه شد. همچنین، برای تعیین نیم‌عمر منابع مورد استناد، از فرمول T= Y+y استفاده شد. تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم‌افزار آماری اکسل انجام شد. یافته‌ها: برای سرفصل‌های کارشناسی ارشد به‌طور کلی 126 منبع فارسی و 89 منبع انگلیسی معرفی ‌شده است. بر اساس نظام رده‌بندی کنگره، 36.05 درصد از رده علوم (Q) و 27 درصد از رده Z (کتابشناسی، کتابداری، کتاب، کتابت، صنعت و تجارت کتاب) معرفی‌ شده‌اند. رده‌های T (فنّاوری)، L (آموزش‌ و پرورش) و سایر رده‌ها نیز به میزان نسبتاً کمتری مورد توجه بوده است. نیم‌عمر مقالات 11 سال و 6 ماه و کتاب‌ها 8 سال و 6 ماه محاسبه شد. دکتر عصاره در رتبه نخست مؤلفان پرکار به‌ویژه در تألیف مقالات قرار دارد (19.67) و سهم دکتر نوروزی چاکلی و دکتر مهراد نیز در تألیف کتاب، نسبت به بقیه چشمگیرتر است. نتیجه‌گیری: با توجه به کمبود واحدهای عملی و منابع ترجمه‌شده با محتوای روزآمد، بازنگری برنامه درسی ضروری به نظر می‌رسد. همچنین تألیف منابع حوزه علم‌سنجی با رویکرد بومی می‌تواند در راستای اثرگذاری پژوهش بر سیاست‌های علمی آموزشی کشور مؤثر واقع شود

Keywords

• تحلیل محتوا. تحلیل استنادی. برنامه درسی. سرفصل دروس. نیم‌عمر.علم‌سنجی.علم اطلاعات و دانش‌شناسی