مدیریت اسلامی (May 2022)
ارائه الگوی نظام‌مند شفافیت براساس آیات قرآن کریم؛ رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد
Abstract
شفافیت یکی از موضوعات جدیدی است که در دولت‌های مدرن، بسیار روی آن تأکید می‌شود و در همین راستا در جمهوری اسلامی، یکی از کارهای مهمی که بایستی انجام گیرد، استخراج و فهم ابعاد و حدود شفافیت و کاربرد آن در حکومت اسلامی ازمنظر منابع اسلامی است. پژوهش حاضر درصدد است که با بررسی قرآن کریم به‌عنوان مهم‌ترین منبع دینی، مفهوم‌شناسی و کارکرد شفافیت در عرصه حاکمیت را با بهره‌گیری از روش نظریه داده‌بنیاد و به‌طور خاص، رویکرد استراوس و کوربین استخراج کند. با مطالعه قرآن کریم به‌طور کامل ابتدا حدود 250 کد باز و مفهوم اولیه شناسایی شد و در گام بعدی، در قالب کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی براساس الگوی نظام‌مند در مقوله‌های شرایط زمینه‌ای، علی، مداخله‌گر، راهبردها و مقوله محوری طبقه‌بندی شدند و در ادامه، با جرح و تعدیل 176 کد باز و مفاهیم اولیه، 57 کد انتخابی و 5 کد محوری شناسایی شد. درنهایت مشخص شد که حقیقت‌طلبی، صداقت، اصلاح و عدالت‌طلبی، از مفاهیم محوری مرتبط با شفافیت هستند و هم‌چنین پیامدهای شفافیت، منحصر به پیامدهای مادی نیستند بلکه اعتماد، هدایت، رشد و حقیقت‌ورزی از پیامدهای مهم شفافیت ازمنظر قرآن کریم و بخشی از الگوی شفافیت هستند.
