تحقیقات علوم قرآن و حدیث (May 2024)
بررسی و تحلیل کارکرد عناصر داستانی در متون روایی (مطالعه موردی مکالمات حسنیه)
Abstract
ادبیات و به خصوص ادبیات داستانی، ابزاری است که از دیرباز به عنوان بستری برای انتقال اندوختههای فکری، فرهنگی و عقیدتی ادیان و تمدنهای مختلف بشری استفاده شده است. از سوی دیگر در قرن اخیر و به موازات پیشرفت علوم بشری، تلاشهای بسیاری از سوی اندیشمندان مسلمان برای بهرمندی هرچه بیشتر از منابع حدیثی در حوزههایی مانند طب، اقتصاد، روانشناسی و.. صورت پذیرفته است. در این بین موضوعاتی مانند داستان کوتاه و رمان با توجه به ماهیت مدرنی که دارند در نگاه ابتدایی مباحثی غریبه با متون حدیثی به نظر میرسند؛ حال آنکه نوشتههایی را میتوان یافت که ضمن دارا بودن وجه حدیثی و روایی، در قالبی داستان محور و رمان گونه ارائه شدهاند. رساله موسوم به مکالمات حسنیه از جمله این نوشتهها است. در نوشتار پیش‌رو که با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای سامان پذیرفته، در پی پاسخ این پرسش است که: ابعاد و شئون تعامل عناصر داستانی و دادههای روایی موجود در مکالمات حسنیه، در چه گسترهای قابل توصیف است؟ در این مسیر ضمن برشمردن جنبههای فنی حوزه داستان‌نویسی مدرن در این متن، میزان گسترش مفاهیم روایی موجود در این نوشته، در پرتو جلوههای هنری وابسطه به دانش داستانویسی، ارزیابی شده است که این مهم در نوع خود میتواند جهت بازتولید ادبی و هنری چنین نوشت‌هایی، به صاحبان ذوق و اصحاب قلم راهکاری ارئه کند.
Keywords
