مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان (Dec 2018)
«عشق خریدنی»: بازتاب نقش و هویت همسری در مصرف تظاهری مدیریت بدن زنان
Abstract
امروزه انتخاب‌های مصرفی برای مدیریت بدن به‌ویژه در بین زنان ، دلالت‌های نمادین متنوعی یافته و عرصه‌ای برای ابراز هویت و معناسازی اجتماعی گردیده است. هم دربافت‌های کلان‌شهری که رکن آن گمنامی و روابط زودگذر است، «بدن» از مهم‌ترین حامل‌های هویت است و هم در بافت‌های اجتماعی که درآنها پیوندها و انتساب‌های خانوادگی اهمیت ویژه دارند. چنانکه در جامعه ایران بخش مهمی از مصارف تظاهری در چارچوب مناسبات خانوادگی و خویشاوندی ظهور پیدا می‌کند. هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد زنان ایرانی متأهل ساکن یک کلان‌شهر، در مواجهه با نقش و هویت همسری خود، از خلال مصارف تظاهری مدیریت بدن چه تجربه‌ی زیسته‌ای را روایت و چه معانی‌ای ادراک و مبادله می‌کنند. پژوهش با رویکرد کیفی انجام شده که طی آن ۳۸ مصاحبه عمیق با زنان ساکن مشهد در سال‌های ۹۴ و ۹۵ صورت گرفته است. متن مکتوب مصاحبه‌ها به روش تحلیل تماتیک تحلیل شده است. در نهایت سه معنای اساسی در مصرف تظاهری زنان در نقش همسری حاصل شده است: تسری منزلت، کالانَمایی عشق، خود ابرازی مناسکی. به مدد مصرف تظاهری، منزلت بین زنان و همسران و حتی خانواده همسرانشان و نیز سایر خویشاوندان تسری می‌یابد. مصرف تظاهری همچنین محمل نمایش مطلوبیت و محبوبیت زن در نقش خانوادگی خود است. مناسک و روابط ازدواجی نیز فرصتی مهم است که زنان همزمان خودابرازی و الزام را در قالب مصرف تظاهری در چارچوب امکان‌های آن تجربه می‌کنند. یافته‌های این پژوهش دلالت‌های تازه‌ای درباره‌ی تعامل بستر اقتصادی- اجتماعی ایرانی معاصر و معانی رفتارهای مصرفی زنان در بستر مورد مطالعه دارد.
Keywords
