Horyzonty Wychowania (Jan 2020)
Macierzyństwo w świetle korespondencji Karoliny Teresy z Radziwiłłów Jabłonowskiej do matki Anny z Sanguszków Radziwiłłowej
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest omówienie procesu wychowania szlacheckich dzieci i wskazanie najważniejszy etapów ich rozwoju i źródeł wiedzy, którymi posiłkowano się, kierując rozwojem najmłodszych. Jako egzemplifikację wykorzystano korespondencję Karoliny Teresy z Radziwiłłów 1. voto Sapieżyny 2. voto Jabłonowskiej (zm. 1765). PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zachowana korespondencja stanowi wyjątkowe i – co najistotniejsze – rzadkie źródło, pozwalające poddać analizie sposoby przygotowywania się do narodzin kolejnych dzieci i opieki nad nimi, proces wychowania, troskę o zdrowie, a także radzenie sobie z bólem i niemocą po stracie najmłodszych członków rodziny. Artykuł oparty jest na analizie wskazanej korespondencji i zestawieniu jej z dotychczasowymi ustaleniami badawczymi dotyczącymi procesu wychowania w epoce nowożytnej. PROCES WYWODU: Zachowana korespondencja ujęta została w układzie problemowym, począwszy od wskazania największych obaw związanych z macierzyństwem, poprzez najistotniejsze działania podejmowane w celu ochrony i wychowania dzieci, po ujęcie zagadnienia śmierci nieletnich w szlacheckim domu. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zachowany materiał źródłowy stanowi wyjątkowy przykład tak skrupulatnej, pełnej i wieloaspektowej relacji dotyczącej osiemnastowiecznego macierzyństwa. Daje on możliwość prześledzenia elementów związanych z założeniem i utrzymaniem rodziny – od relacji dotyczących kolejnych okresów ciąży, po narodziny dzieci i pierwsze lata ich rozwoju, ujawnia też niepokoje, z którymi radzić musiała sobie młoda matka, i wskazuje na newralgiczne okresy rozwoju dzieci. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowany materiał źródłowy pozwala na szerokie ujęcie przedstawionego zjawiska. Przeprowadzone badania pogłębiają wiedzę o specyfice rodziny osiemnastowiecznej, a przede wszystkim o kwestii dojrzewania i wychowania dzieci widzianej z matczynej perspektywy. Dają również szerokie możliwości do dalszych analiz porównawczych.
