Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Sep 2018)
DİVÂN VE HALK ŞİİRİNİN ŞAHIS DÜNYASI
Abstract
Öz: Divan ve halk şiiri, Türk şiirinin aynı kaynaktan doğmuş iki ırmağı gibidir. Şiirlerde farklı özellikleriyle kişi adları geçmektedir. Yaklaşık altı asır varlığını sürdüren bir edebiyatın ürünlerinin kaynağı da oldukça zengindir. Bir milletin ortak zevkini yansıtan bu iki şiir anlayışı, beslendiği kaynak itibariyle ortaklık arz eder. Ancak geliştiği coğrafî çevreler itibariyle mahalli farklılıklar göstermesi olağandır. Divan şiirinin beslendiği en önemli kaynak, Kur’an’daki kıssalardır. Bu itibarla kıssalarda geçen peygamber hikâyeleri şiiri beslemiştir. Peygamber mucizelerinin öneminden dolayı bu isimlerin yoğunluğu dikkati çekmektedir. Halk şiiri de aynı nedenlerle bu isimleri şiire dâhil eder. Ayrıca şâirlerin hayatında yer edinen gündelik tiplerin de şiirde varlığı söz konusudur. Şiirin şahıs kadrosu; • Tarihî Şahsiyetler • Tarihî- Efsanevî Şahsiyetler • Dinî Şahsiyetler • Şâirler • Masal- Hikâye Kahramanları • Gündelik Tipler Başlıkları altında değerlendirilmiştir. Daha ziyade şehir kültürünün etkisiyle klasik anlayışa sahip divan şiirinde kişilerin, mucize- keramet, kahramanlık gibi mutlaka bir özellik taşımaları dikkati çeker. Tarihî ve dinî kişilerin şiirde varlığı kendisini belirgin şekilde hissettirir. Her iki şiir şubesi de benzer anlayışa sahiptir. Tarihî- Efsanevî Şahsiyetler bahsinde şiirimizi özellikle eski İranlıların etkilediği görülecektir. Hükümdar ve devlet adamları bahsinde ayını kişiler şiire girmişken, IV. Murad’ın halk şiirinde baskınlığı dikkati çekmektedir. Hikâye- masal kahramanlarına bakıldığında her iki şiir şubesinde de tartışmasız isimler, Leylâ ile Mecnûn’dur. Abstract: Divan and folk poetry are like two rags born from the same source of Turkish poetry. In poems, person names have passed by different characteristics. The source of the products of a literature that sustains the existence of about six centuries is also very rich. These two poetry connotations, which reflect the common taste of a nation, offer a partnership as to the source from which they feed. However, there are local differences in geographical environments. The most important source of Divan poetry is the shorts in the Qur'an. In this respect, the stories of the prophets in the fallacy are poetic. Due to the importance of the miracles of the Prophet, the intensity of these names attracts attention. Folk poetry also includes poetry for the same reasons. Moreover, the everyday types that take place in the lives of poets are also in poetry. Poeticpersonage; • Historical Persons • Historical - Legendary Persons • Religious figures • Şâirler • Story-Story Heroes • Daily Tips Under the headings. It is noteworthy that the people in the Divan poetry with the classical understanding under the influence of the city culture, have a certain characteristic such as miracle-keramet, heroism. The presence of historical and religious people in poetry makes them feel distinctly. Both poetry branches have a similar understanding. Historical - In the case of legendary personalities, it will be seen that our poetry is particularly influenced by the ancient Iranians. When the people who were on the subject of ruler and statesmen entered poetry, IV. The dominance of Murad's folk poetry attracts attention. When we look at the story-legendary heroes, there are indisputable names in both poetry branches, Leyla and Mecnûn. In this study, the names mentioned in divan and folk poetry and the characteristics of these names with poetry were discussed and evaluated.
Keywords
