İtobiad (Jun 2022)
Teorik Bakış Açısından 2003’te Irak’ın ABD Tarafından İşgali ve Yeni Muhafazakarların Etkisi
Abstract
Uluslararası ilişkilerin değişen doğası nedeniyle son otuz yılda meydana gelen olayların açıklanmasında mevcut klasik teorik yaklaşımların yetersiz kaldığı görülmektedir. Bu süreçte olayları ve uluslararası ilişkilerin değişen doğasını açıklamada, Neo-Klasik Realizm ve Konstrüktivizm gibi yeni yaklaşımlar göze çarpmaktadır. Bu bağlamda klasik yaklaşımların açıklayamadığı olaylardan birisi de 11 Eylül terör saldırılarından sonra ABD’nin terör üzerine savaş açması ve Irak’ı işgal etmesidir. Soğuk savaştan tek süper güç olarak zaferle çıkan ABD, müttefiki Suudi Arabistan’ın güvenliğini sağlamak amacıyla I. Körfez Savaşı’nda ilk kez Irak’a askeri olarak müdahalede bulunmuştur. Daha sonra ise ABD öncülüğünde alınan BM Güvenlik Konseyi kararları ile Irak’a askeri ve ekonomik birçok yaptırım uygulanmıştır. Bu süreçte ABD, Irak’taki Baas rejimine muhalif olanları organize etmiş ve Irak’a askeri olarak birçok müdahalede bulunmuştur. ABD, işgal için yeni muhafazakarların ve sürgündeki Iraklı muhaliflerin sağladığı motivasyon ve doğruluğu teyit edilmeyen iddialarla 2003 yılında Irak’a savaş açmıştır. Hem yeni muhafazakârlar hem de sürgündeki Iraklı muhalifler ABD’nin Irak’a yönelik dış ve güvenlik politikasına etki etmiştir. Bu noktada Yeni Muhafazakarların rolü ise ayrı bir önem arz etmektedir. Zira ABD’nin dünyanın küresel gücü olarak sorumluluğunu yeterince üstlenmediğini düşünen Yeni Muhafazakârlar, 2000 sonrası ABD yönetiminde etkin olmuştur. Bu grup 11 Eylül’de ABD de gerçekleştirilen terör saldırılarından sonra ise kendi gündemlerini ABD dış politikasına dayatacak fırsatı bulmuştur. Yeni Muhafazakârlar ilk olarak Afganistan’ın işgalinde etkin olsa da, özellikle Irak'ın işgalinde ve Irak’a demokrasi götürme söyleminin Bush yönetiminin resmi politikası haline gelmesinde Yeni Muhafazakarların önemli rolleri bulunmaktadır. Bu bağlamda, bu makale ABD’nin Irak’ı işgal etmesine giden süreci teorik açıdan incelemektedir. Makalede ilk olarak uluslararası ilişkilerde devlet davranışı olarak savaş ve çatışma için realist, liberal ve konstrüktivist yaklaşımlara göre kısa bir teorik bir çerçeve sunulmuştur. İkinci olarak Yeni Muhafazakârlardan kastedilenin kim olduğu, ne olduğu anlatılmış ve daha sonra ABD'nin Irak işgali tarihsel ve sosyolojik olarak ele alınmıştır. Son olarak ABD’nin Irak’ı işgali bahsedilen teorik çerçeveye göre açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords
