Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2017)
FIKHİ VE SİYASİ İHTİLAFLAR BAKIMINDAN İBN ABBAS'IN ASABE RİVAYETİNİN SENED VE METİN AÇISINDAN TAHLİLİ
Abstract
Cahiliyede asabe ailede eli silah tutan erkekler anlamındadır ve mirasın tamamını alır. Fakat Onlar aile ve kabilesini korumak, geçimini temin etmek ve diyetini ödemekle sorumludur. Rivayetlerde Hz. Peygamber asabe kavramını mirasçı, ölene nesepçe en yakın ve ölene nesepçe en yakın erkek anlamında kullanmaktadır. İslam dini, Sadece eli silah tutan erkeklere değil kadınlara ve çocuklara da mirastan pay vermektedir. Erkek kardeş, kız kardeşe verilen mirasın iki katını alır. Ancak o cahiliyedeki asabe gibi sorumludur. İbn Abbas rivayetinde, asabe kavramı “neseben en yakın erkek” yorumu ile nakledilmektedir. İbn Abbas rivayetinde asabe bu anlamı ile Kuran ve diğer rivayetlere tearuz etmektedir. İbn Abbas rivayeti ilk üç tabakada ferddir. Rivayet, müsned, mürsel ve mevkuf tariklerle nakledilmektedir. Abdurrezzâk, Ahmed b. Hanbel,Buhari, Müslim, müsned, Said b. Mansur, et-Tirmizî ve en-Nesâî ise mürsel tarikinin sahih olduğu kanaatindedir. Hicri ikinci asırda İbn Abbas rivayeti Abdullah b. Tavûs ve Sufyân es-Severî ile meşhur olmuş ve Abbasî siyasetine delil alınmıştır. İbn Abbas tarikinde lafız ve mana değişimine sebebin siyaset olabileceğine işaret etmektedir. Miras konusunda fıkhî ihtilafların ortaya çıkmasında İbn Abbas rivayeti etkili olmuştur
