CASE STUDIES – ENTERPRISE PERSPECTIVE

Abstract

Prezentacja czterech niżej pomieszczonych studiów przypadków ukazuje wybrane , choć niezwykle istotne z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia problemy związane ze sprawnością rynków i państwa w perspektywie instytucjonalnej. Odnoszą się one zarówno do problemów etycznych, które są konsekwencją niskiej jakości ładu instytucjonalnego, w szczególności niejasności i niedostatecznej transparentności prawa, kłopotów jego egzekwowania, niesprawności aparatu kontrolnego państwa, jak i do braku respektu dla norm moralnych i prawnych obywateli. Wagę tych kwestii potwierdzają zaprezentowane przypadki spółek giełdowych Amator S.A. z Torunia i Erbud S.A. z Warszawy. Pierwszy z nich ukazuje szeroko komentowany w literaturze ekonomicznej problem opcji walutowych, które w latach 2008 – 2009, a więc w początkowym okresie światowego kryzysu finansowego źródłem ogromnych trudności gospodarczych wielu przedsiębiorstw w Polsce. Jak się okazuje, jedną z przyczyn tego zjawiska był brak określonych regulacji prawnych ograniczających skalę tego zjawiska i ograniczających związany z nim poziom ryzyka. Zarówno w tym, jak i w przypadku funkcjonowania rynku kapitałowego należy dostrzec niedomogi w systemie informacji dla uczestników gry ekonomicznej, spowodowane ciągle nie satysfakcjonującą jakością regulacji prawnych i lekceważeniem zasad etyki biznesu. Doświadczenia ostatnich lat dowodzą, że zarówno rynek jak i państwo okazały się zawodne w regulowaniu rynków finansowych i kapitałowych. Z kolei w przypadku bezpośrednich inwestycji zagranicznych, jak zawsze, ważne są warunki i zachęty dla kapitału obcego. Okazuje się jednak, że wymagają one dobrej woli , zaufania i współpracy między organami państwa a inwestorem zagranicznym. Nie tylko więc instytucje formalne, ale także instytucje nieformalne odgrywają istotną rolę we współpracy między kapitałem obcym a rodzimym, między państwem a inwestorem zagranicznym. Cztery zaprezentowane opracowania potwierdzają opinię, że państwo może być równie zawodne jak rynki . Remedium na obserwowane zawodności rynków nie są automatycznie podejmowane próby ich regulacji przez państwo, bo ono jest także często zawodne. Z punktu widzenia ekonomii instytucjonalnej właściwa ocena jakości instytucji rynkowych i regulacji państwa powinna być podstawą dla prowadzone polityki gospodarczej.