Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jun 2015)
GÖKÇEADA’NIN (ÇANAKKALE) JEOLOJİSİ
Abstract
Biga Yarımadası’nın 20 km batısında yer alan ve Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada’ın jeolojisi, özellikle de magmatik kayaçları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Gökçeada’nın kuzeybatısında tektonik yükselimle dar bir alanda yüzeyleyen Geç Ediakaran/Erken Paleozoyik yaşlı Çamlıca metamorfitleri adanın en yaşlı kayaçlarıdır. Çamlıca metamorfitleri üzerinde denizaltı yelpaze çökellerinden oluşan Erken Eosen yaşlı Karaağaç Formasyonu uyumsuz olarak yer alır. Çamlıca metamorfitlerini keserek Karaağaç Formasyonu içerisine yerleşen riyolitik lavlar ile tüf ve tüfitlerden oluşan Dağiçitepe volkanit üyesi ise çalışma sahasının en yaşlı volkanik birimidir. Karaağaç Formasyonu üzerinde uyumsuz olarak Orta Eosen yaşlı sığ denizel kumtaşlarından oluşan Koyunbaba Formasyonu çökelmiştir. Üzerinde ise uyumlu olarak GB-KD uzanımlı resifal kireçtaşından oluşan Soğucak Formasyonu bulunur. Soğucak Formasyonu üzerinde uyumlu olarak yer alan Orta-Üst Eosen yaşlı Ceylan Formasyonu ve Ceylan Formasyonu üzerinde de uyumlu olarak bulunan Erken Oligosen yaşlı Mezardere Formasyonu, derin denizel ortamda türbiditik akıntılara bağlı olarak çökelmişlerdir. Mesozoyik ve Eosen yaşlı birimleri keserek, Eosen yaşlı çökel birimler içerisine kriptodom ve dom şeklinde yerleşen ve çalışma sahasının bugünkü sert topoğrafyasını oluşturan Geç Eosen (?)- Oligosen yaşlı subvolkanitler, adadaki ikinci magmatik evre olup, Gökçeada Domları olarak isimlendirilmiştir. Subvolkanitlerin alt zonlarında kristalleşen diyorit-monzodiyorit porfirler ise Mutludere sokulumunu oluşturmaktadır. Gökçeada’nın doğusunda ve güneyinde Oligosen yaşlı Mezardere Formasyonu üzerinde pomza akmaları şeklinde izlenen Geç Oligosen yaşlı Gökçeada ignimbiriti yer alır. İgnimbiritin üzerine ise bloklu kül akmalarından oluşan Erken Miyosen yaşlı Kesmekaya volkanitleri gelir. Bazaltik andezit ile andezitik bileşimli lav ve piroklastitlerden oluşan Orta Miyosen yaşlı Eşelek volkanitleri Gökçeada’nın doğusunda genişçe bir alanda izlenir. Genellikle az pekişmiş konglomera, kumtaşı ve silttaşı ile marn ara katkılarından oluşan Üst Miyosen yaşlı Çanakkale Formasyonu Gökçeada’nın doğu, güneydoğu ve güneyinde dar alanlarda yüzeylemektedir. Gevşek, tutturulmamış, kum, silt, vb. çökellerden oluşan Kuvaterner yaşlı alüvyal çökeller ve yamaç molozları kendinden önce oluşmuş tüm birimleri uyumsuz olarak örterek istifi sonlandırırlar. Gökçeada’nın ana tektonik yapılarını Neo-tektonik dönemde gelişen sağ yanal atımlı oblik faylar oluşturmaktadır.
Keywords
