مدیریت آب و آبیاری (Sep 2023)
واکاوی پیشینه محاسبات بیلان منابع آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی هشتگرد واقع در استان البرز، ایران
Abstract
ارزیابی بیلان آب از جمله مباحث مهم پژوهشی در مناطق مختلف جهان است که به‌منظور تعیـین یک یا تمامی اجـزای معادلـه بـیلان آب صورت می‌گیرد. به‌جهت برآورد صحیح بیلان آب، لزوم بررسی روش‌های رایج در الگوهای بین‌المللی برای بهبود برآوردها ضروری است. مطابق با روش‌شناسی مدنظر در مطالعه حاضر، چالش‌های موجود در برآورد بیلان آب زیرزمینی شناسایی شده و راه‌کارهایی برای افزایش دقت آن ارائه شده است. هم‌چنین با رویکردی نقادانه به واکاوی پیشینه محاسبات بیلان منابع آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی هشتگرد از سال ۱۳۶۶ تا ۱۴۰۱ پرداخته شده است. واکاوی‌های مذکور در سه سطح فنی، نهادی- ساختاری و زیرساخت‌ها صورت پذیرفت. تحلیل فنی اجزای بیلان نشان می‌دهد در دوره‌های اخیر، مجموع خروجی و ورودی آب زیرزمینی به‌ترتیب 257 و 245 میلیون مترمکعب محاسبه شده است. هم‌چنین، متوسط کسری مخزن 18 میلیون مترمکعب برآورد شده که با روندی افزایشی روبه‌رو بوده است. از جمله پیشنهادهای ارائه‌شده در راستای حل چالش‌ها، می‌توان به تجهیزنمودن محدوده مطالعاتی به امکانات سخت‌افزاری از جمله لایسیمتر و دیتالاگر، بازنگری و به‌روزرسانی شبکه پایش چاه‌های مشاهده‌ای، به‌کارگیری تکنیک‌های سنجش‌ازدور با دقت مناسب برای برآورد تبخیر و تعرق و یا سایر اجزای بیلان، به‌روزرسانی اطلاعات هیدرودینامیکی آبخوان، اندازه‌گیری مقدار برداشت از چاه‌های بهره‌برداری و قنوات در تواتر کم‌تر از پنج سال و پیشنهاد برقراری امکانات ثبت و نمایش برخط اجزای بیلان در محدوده مطالعاتی هشتگرد در مقیاس‌های مختلف، اشاره نمود. در این راستا، با توجه به اجزای ورودی و خروجی بیلان منابع آب و عدم‌قطعیت‌هایی که در تخمین آن‌ها وجود دارد، ضرورت انجام مطالعه بیلان منابع آب با هدف شناسایی منابع عدم‌قطعیت در محاسبه اجزای آن، دوچندان می‌شود.
Keywords
