Islām va ̒ulūm-i ijtimā̒ī (Sep 2023)
انسانشناسی دینی و جایگاه آن در دانش انسانشناسی
Abstract
امروزه «انسانشناسی» واژهای بسیار پربسامد و با معانی متعدد در متون علوم اجتماعی−انسانی بوده و با ترکیب با کلمات دیگر، عبارات متنوع و پردامنهای را میسازد که گاه با یکدیگر اشتراک لفظی، تدال معنایی یا همپوشانی مصداقی دارند. مثلاً، آنچه در فارسی برای عبارت religious anthropology معادل گرفته میشود، معمولاً مشترکی لفظی برای دو مفهوم متمایز انسانشناسیِ دینی و انسانشناسیِ دین است. دراین مقاله، نخست علت این دست تداخلات مفهومی آشکار و سپس به کمک روش طبقهبندی منطقی، اقسام «انسانشناسی دینی» معرفی و جایگاه هریک از آنها در دانش انسانشناسی مشخص میشود. البته برای این منظور ابتدا باید شاخههای متنوع درخت دانش انسانشناسی در یک انگاره منطقی ترسیم شود. این تحقیق از نوع توسعهای−کاربردی و روش آن توصیفی−تحلیلی است. دادهها به کمک روش کتابخانهای گردآوری و به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع مقولهبندی، تجزیهوتحلیل و سرانجام در یک انگاره منطقی با معیار روششناختی طبقهبندی شدهاند. برمبنای نتایج این پژوهش، انسانشناسی دینی به هر چهار روش فلسفی، عرفانی، علمی و نقلی و البته با کاربردها و دامنههای متفاوت دسترسپذیر است.
Keywords
