تحقیقات مالی اسلامی (پیوسته) (Oct 2021)

طراحی بیمه عمر قابل معامله در بازار ثانویه بر مبنای فقه امامیه

  • محمدجواد پاک‌نیت,
  • محمدحسین قوام

DOI
https://doi.org/10.30497/ifr.2021.11912.1385
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 1
pp. 259 – 290

Abstract

Read online

بیمه عمر که به‌عنوان یکی از کاربردی­ترین ابزارهای مالی متعارف در فقه امامیه به عقدی صحیح و مستقل پذیرفته‌شده، طی قرن أخیر از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. مقاله حاضر در راستای حل یکی از مشکلات اساسی شرکت­های بیمه (بیمه­گر) و افراد بیمه‌گزار که ابطال پیش از موعد قرارداد بیمه عمر است، برآمده است. همچنین لازم به ذکر است روش تحقیق در این مطالعه بر مبنای رهنمودهای روش اجتهاد چندمرحله‌ای (روش تحقیق استنباط مسائل فقه اقتصادی) است. پس از بررسی و مطالعات صورت گرفته، این تحقیق، حل این مشکل را قابل معامله شدن بیمه­نامه­های عمر پیشنهاد نموده است و با توجه به اینکه در خصوص این قابلیت قراردادهای بیمه عمر تاکنون هیچ­گونه تحقیقی در ایران صورت نپذیرفته است، در گام اول ماهیت بیمه عمر قابل معامله و تسویه بیمه عمر مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است. در گام بعدی ابعاد فقهی و فنی طراحی این ابزار در جمهوری اسلامی ایران و با توجه به فقه امامیه مورد واکاوی قرار گرفته است. در ادامه با استفاده از رویکرد روش تحقیق اجتهاد چندمرحله‌ای اقدام به برگزاری مصاحبه در ابعاد فقهی و فنی موضوع با خبرگان مالی اسلامی و متخصصان صنعت بیمه در ایران صورت پذیرفته است و نتایج تحقیق و مدل پیشنهادی با نظرات خبرگان تعدیل و نهایی­سازی شده است. در پایان ابعاد فقهی و فنی موضوع به‌صورت جامع ارائه‌شده و طرح نهایی فروش ذی­نفعی بیمه عمر و تسلیم قرارداد بیمه عمر به خریدار، با لحاظ نمودن ملاحظات شرعی خبرگان نهایی شده و فروش و معامله بیمه عمر از مراجع عظام تقلید مورد استفتاء قرارگرفته و تأییدات شرعی را دریافت نمود. فلذا بیمه عمر قابل معامله با توجه به مدل ارائه‌شده در تحقیق مورد تأیید فقهی و فنی قرار گرفت.

Keywords