Feministyczne nowe materializmy i ich polityczne znaczenie

Abstract

Nowe materializmy to niejednorodny i dynamiczny nurt filozoficzny oraz ruch teoretyczny przywracający zainteresowanie materialnością. Powstał w obrębie humanistyki nieantropocentrycznej, spowodowany poczuciem wyczerpania się tradycyjnego sposobu myślenia o świecie. Choć jego źródeł szukać możemy u Barucha Spinozy i Gilles’a Deleuze’a, to sam termin pojawił się pod koniec lat 90. XX wieku w tekstach Rosi Braidotti i Manuela DeLandy, a do jego głównych przedstawicielek zaliczyć możemy Karen Barad, Elizabeth Grosz, Donnę Haraway czy Jane Bennett. Nowe materializmy wyłaniają się z dialogu teorii feministycznych i nauk ścisłych i koncentrują się na życiu i działaniu materii oraz wytwarzaniu przez nią znaczenia. Pytają o ontologiczne podstawy rzeczywistości społecznej i politycznej. Odrzucają antropocentryzm i androcentryzm, za punkt wyjścia przyjmując relacje bytów ludzkich i nie-ludzkich, naturalnych i technologicznych, organicznych i syntetycznych, materii i języka. Tym samym budzą tyleż zainteresowania, co i kontrowersji. W artykule podjęte są kwestie związane z politycznym znaczeniem nowych materializmów. Przedstawione są polityczne konteksty ucieleśnienia teorii i filozofii oraz nowe ścieżki interpretacyjne, wytyczone przez nie dla polityki.