Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2021)
KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE RİSK ALGISININ MOTOSİKLET KULLANIM TARZI İLE İLİŞKİSİ
Abstract
Öz: Motosiklet sürücülerinin kişilik özellikleri ve risk algıları ile motosiklet kullanım tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanan bu çalışma alanyazındaki ilk araştırma niteliğini taşımaktadır. Çalışmanın örneklemini 17-58 yaş aralığındaki motosiklet ehliyeti olan 201 erkek katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada Temel Kişilik Özellikleri Envanteri, Risk Algısı Ölçeği ve Motosiklet Kullanım Tarzı Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonuçlarına göre, hız ihlali kişilik özelliklerinin alt boyutlarından olan duygusal tutarsızlık ve olumsuz değerlik ile pozitif yönde ilişkiliyken; risk algısı ile negatif yönde ilişkili bulunmuştur. Dışadönüklük ile motor kontrol hataları arasında pozitif yönde ilişki olduğu bulunmuştur. Uyumluluk ve duygusal tutarsızlık boyutlarının motor kontrol hataları ile negatif yönde ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Sorumluluk ve risk algısının akrobasi ile arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Olumsuz değerlik ile trafik hataları boyutu arasında pozitif yönde ilişki olduğu bulgulanmıştır. Bu çalışma risk algısının, kişilik özellikleri ile birlikte incelendiğinde de motosiklet kullanım tarzı ile ilişki olduğunu göstermektedir. Bulgular doğrultusunda kişilik özellikleri arasındaki farklılıklar göz önünde bulundurularak ehliyet kursu eğitimleri için farklı yöntemler geliştirilmesi ve yol güvenliğine olumlu katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Abstract: This study is the first research in literature which investigated the relationships between motorcycle rider behaviors, personality characteristics and risk perception. The participants were 201 male participants who have motorcycle license. The age range of the participants was between 17 and 58 years. In the current study, Basic Personality Traits Inventory, Risk Perception Scale and Motorcycle Rider Behavior Questionnaire were used. According to the results of the hierarchical regression analysis, speed violation was positively related with neuroticism and negative valance, and negatively related to risk perception. While there was a positive relationship between extraversion and motor control errors, results showed that agreeableness and neuroticism dimensions were negatively related with motor control errors. . It was found that there was a negative relationship between responsibility and risk perception and stunts. There was a positive correlation between negative valence and traffic errors. The results highlight that risk perception is related with motorcycle rider behaviors even when it is examined with personality traits. Considering possible differences between personality traits in line with the findings, it is aimed to develop different methods for driver's license trainings and make a positive contribution to road safety.
Keywords
