Muhandisī-i manābi̒-i ma̒danī (Dec 2023)
شناسایی و تفکیک هاله های ژئوشیمیایی با روش های خوشه بندی سلسله مراتبی، تکینگی و ماشین بردار پشتیبان
Abstract
در پروژه‌های اکتشافی، شناسایی ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی در مناطق مختلف ممکن است تحت تاثیر فرآیندهای زمین‌شناسی، پیچیده‌گی‌های خاصی پیدا کنند. برای حل این ابهامات باید از روش‌های مختلف، برای درک صحیحی از اطلاعات موجود، استفاده شود. در این تحقیق با بیان مفهوم خوشه‌بندی سلسله مراتبی جهت شناسایی عناصر مرتبط با کانی‌سازی، تکینگی و نحوه ترسیم نقشه‌های تکینگی در قالب مدل‌های مولتی‌فراکتال و روش ماشین بردار پشتیبان، نواحی ناهنجار که احتمال کانی‌سازی در آن وجود دارد از مناطق زمینه تفکیک می‌شود. در ابتدا با روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی و با استفاده از روش وارد، در خوشه‌های ایجاد شده، دو عنصر طلا و مس به عنوان عناصر مرتبط با کانی‌سازی شناسایی شدند. برای محاسبه شاخص تکینگی این دو عنصر، در هر نقطه از روش مبتنی بر پنجره و رابطه توانی عیار- مساحت استفاده شد. در نهایت با تفکیک مقادیر شاخص تکینگی به دو بخش آموزش و آزمایش و با کمک روش SVM فرآیند طبقه‌بندی و تخمین مقادیر شاخص تکینگی جهت شناسایی مناطق آنومال برای مناطق مجهول انجام پذیرفت. مطالعه موردی بر روی داده‌های مربوط به نمونه‌های سطحی خاک در محدوده کانسار مس پورفیری غنی از طلای دالی به مساحت 900×800 متر مربع واقع در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر انجام شده است. نتایج حاصل از روش ترکیبی استفاده شده در این پژوهش با مطالعات قبلی مطابقت خوبی را نشان می‌دهد. در نتیجه استفاده از این روش‌های ترکیبی معرفی شده می‌تواند راهنمای مناسبی در جهت تولید نقشه-های ژئوشیمیایی در مناطق ناشناخته گردد.
Keywords
