پهنه‌بندی باران موثر در استان خوزستان تحت کشت گندم دیم پاییزه

Abstract

به‌منظور انجام پژوهش حاضر از داده‌های هواشناسی 12 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان با طول دوره آماری 20 ساله (2018-1999) استفاده گردید. ابتدا با استفاده از نرم افزار CROPWAT، باران موثر از سه روش USDA، FAO و فرمول تجربی توسعه یافته برآورد گردید. با استفاده از نرم افزار AquaCrop، تبخیر تعرق واقعی گندم دیم در محدوده مطالعاتی محاسبه و میزان باران موثر به دست آمد. سپس با استفاده از نرم افزار ArcGIS پهنه‌بندی باران موثر در ایستگاه‌های مورد بررسی در شش ماه نوامبر، دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس رسم گردید. نتایج خطای نسبی (RE) نشان داد که در سه ماه پر بارش نوامبر، دسامبر و ژانویه، به ترتیب روش تجربی با میانگین خطای 8/9- درصد، FAO با 7/21- درصد و تجربی با 9/12 درصد بهترین برآورد باران موثر در مقایسه با روش حل معکوس را داشته‌اند. در ماه‌های کم بارش فوریه و مارس، روش USDA به ترتیب با میزان خطای 6/48- درصد و 6/51- درصد، بهترین برآورد باران موثر این سه روش در مقایسه با روش حل معکوس داشته اند. نقشه پهنه‌بندی برآورد باران موثر نیز نشان داد که در ماه‌های پر بارش و زمانی که گیاه تحت رشد اولیه قرار دارد، با حرکت از سمت شمال استان به قسمت جنوبی، بر مقدار باران موثر افزوده می‌گردد. نتیجه گیری کلی نشان می‌دهد که درصد اعتماد به روش‌های تجربی کم بوده و با محاسبه دقیق باران موثر و تغییر تاریخ کشت در سطح کشور می‌توان بهره‌وری و تولید محصولات دیم را افزایش داد.

Keywords

• تبخیر و تعرق
• حل معکوس
• aquacrop
• arcgis
• cropwat