نقد تحلیل و زیبایی شناسی متون (Oct 2019)
بررسی سبک‌شناسی و جامعه‌شناختی«چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» با تأکید بر رویکرد لوسین گلدمن
Abstract
جامعه‌شناسی ادبیات شاخه‌ای از جامعه‌شناسی است که به رغم سنت دیرینة ادبی و آثار ادبی فراوان در تاریخ ایران، چندان که باید و شاید در میان خانواده علوم اجتماعی گسترش نیافته است. این عدم گسترش، هم در حوزه نظری (توریک) به چشم می خورد، هم در حوزه تحقیقات تجربی. در حوزه نظری با حدود و ثغور رشته جامعه‌شناسی گونه-های ادبی و رویکردهای نظری جامعه‌شناختی به آثار ادبی چندان روشن نیست.در عرصه پژوهش تجربی نیز تحقیقات، عمدتاً تنها به گونه (ژانر) ادبی داستان بلند (و با اندک تسامحی رمان) محدود شده و دیگر گونه‌های ادبی عموماً مورد غفلت قرار گرفته‌اند. مدعای اصلی مقاله حاضر این است که صرف نظر از رویکرد نظری ما در سبک‌شناسی و جامعه-شناسی ادبیات، هر گونه‌‌ی ادبی ویژگی‌هایی دارد که باید هنگام تحلیل مورد توجّه سبک‌شناسان و جامعه‌شناسان قرار گیرد.در این مقاله، به بررسی اجتماعی ـ سیاسی و سبکیآثار زویا پیرزاد، نویسنده معاصر ارمنی تبار، با توجّه به روش ساختگرایی گلدمن می‌پردازیم. در این شیوه، محتوای اثر ادبی و رابطه آن با جامعه‌ای بررسی می‌شود که اثر در آن خلق شده است و به جای توصیف محتوای اثر ادبی، به بررسی محتوا و رابطه آن با جهان‌نگری در یک دوران خاص پرداخته شده است. لذا در این رمان به اختصار به روحیات و شرایط زندگی مردم وتبیین پدیده‌ها، رفتارها، ساخت‌ها و فرازونشیب‌های اجتماعی ـ سیاسی زندگی شخصیّت‌های رمان اشاره شده است
