Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi (Jun 2021)
Milli Kütüphane'de "06 Mil Yz 4573-1" Numarası ile Kayıtlı Mecmua ve Muhtevası
Abstract
Cönkler yüzyıllar boyu âşık edebiyatının ve halk kültürünün en önemli kaynaklarından biri olmuştur. Biz de makalemizde ele aldığımız cönk içinde kayıtlı âşıkları ve şiirlerini gün yüzüne çıkararak bu kaynaklardan birini daha Türk kültür çalışmalarına kazandırma amacı güttük. Üzerinde çalıştığımız kaynak 1951 yılında tamamlanmış ve Milli Kütüphane'de "06 Mil Yz A 4573-1" numarası ile kayıtlı olan mecmuadır. Biz bu çalışmamızda âşıkların mahlasları ve o mahlaslara ait şiirleri alfabetik sıra ile sayfa numaraları da verilerek belirttik. Karşımıza çıkan şiirlerin çoğu Alevi-Bektaşi kültüründen izler taşımaktadır. Şiirlerin genel konusu dini-tasavvufi çerçevede olsa da din dışı şiirler de kendine yer bulmuştur. Cönkün kim tarafından yazıldığı bilinmemektedir. Çoklukla yazım hataları yapılmıştır. Hece ve kafiyenin de bazen bozulduğu görülür. Çalışmamız temelde üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde cönklerin tarihsel değeri üzerinde durduk. Âşıkların toplum içerisinde oynadığı rollere kısaca değindik. Geçmiş ile şimdi arasında olan bağı açıklamaya çalıştık. İkinci bölümde ise şiirleri teknik yönden değerlendirip işlenen konuları belirttik. Her bir şairi teker teker değerlendirmek yerine genel yargılara varmaya çalıştık. Karşılaştığımız bazı kusurları inceleyerek bu kusurların nedenlerine odaklandık. Ölçü ve kafiye konusuna değindik. Son bölümde de alfabetik sıra içerisinde âşıkların başlıklarını açtık. Âşıkların başlıkları altında ise sayfa sırasına göre o âşıklara ait şiirlerin ayaklarına yer verdik. Hece ve aruz kullanan şiirleri ayrı ayrı belirttik. Anahtar Kelimeler: Âşık Edebiyatı, Türk Halk Kültürü, Şiir, Cönk, Ozan